Γράφει ο καθηγητής Χρήστος Γερ. Σιάσος

Ιδέες για κατασκευές & παιχνίδια!

Πώς μιλάμε στα παιδιά για την 25η Μαρτίου. Το διαδίκτυο μπορεί να είναι ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για γονείς, καθώς το διαθέσιμο υλικό είναι τεράστιο.

Β. Αρβανιταντώνη http://blogs.sch.gr/varvan Π.Ε. Πειραιά http://xenesglosses.eu/2014/02/deite-plousio-ekpaideutiko-yliko-gia-ti-sxoliki-giorti-tis-25is-martiou-1821/ http://www.e-selides.gr/downl

Συγγραφείς : τα παιδιά του 10ου Νηπιαγωγείου Ηρακλείου ... Πίνακας του Ιωάννη Αλταμούρα Μια φορά κι ένα καιρό το 1821 ξεκίνησε ένας φουρτουνιασμός ή όπως λέει η κυρία μας μια ναυμαχία με τούρκικα καράβια και βάρκες ελληνικές .Πολεμούσαν με κανόνια και μπαρούτια που τα καίγανε και τα καράβια έπαιρναν φωτιά .Οι Τούρκοι είχαν όπλα και σπαθιά. Οι Έλληνες πήγαν σε μια εκκλησία. Ένας παπάς τους σταύρωσε και ο Κολοκοτρώνης σήκωσε τη σημαία της επανάστασης , που ήταν άσπρη με έναν μπλε σταυρό. Ξεκίνησε τότε ο δυνατός πόλεμος και στη γη αλλά και στη θάλασσα. Ανέβηκαν πάνω στα χιονισμένα βουνά και κρατούσαν μαζί τους σπαθιά, μαχαίρια, ντουφέκια, περικεφαλαίες. Ο Κολοκοτρώνης ήταν ένας πολύ δυνατός πολεμιστής και γερός άνδρας και οι Τούρκοι τον φοβόντουσαν. Τα παιδιά τότε στον πόλεμο πήγαιναν στο κρυφό σχολειό για να μάθουν γράμματα και τραγουδούσαν στο δρόμο το :" Φεγγαράκι μου λαμπρό ". Το σύνθημά τους τότε ήταν : " ελευθερία ή θάνατος " που σημαίνει ή να είναι ελεύθεροι Έλληνες ή να πεθάνουν. Οι γυναίκες , εκείνη την εποχή βοηθούσαν τους άνδρες τους στον πόλεμο. Τους έστελναν μπουφάν και άλλα ρούχα , αλλά πολεμούσαν και αυτές , όπως η Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους. Ο Ρήγας Φεραίος έγραψε αν τραγούδι για να δίνει θάρρος στους πολεμιστές το έλεγαν « Θούριο» , όμως και ο Βύρωνας που ήταν λόρδος γιατί ήταν από μια άλλη χώρα που την έλεγαν Αγγλία και ήταν φιλέλληνας πολέμησε με το μολύβι του και όχι με το σπαθί του .Έγραφε ποιήματα που ήταν πολύ ωραία και οι έλληνες τα έκαναν συνθήματα . Κάποιοι μεγάλοι έκαναν πολύ παρέα και έφτιαξαν μια ομάδα που βοήθησε πολύ στην επανάσταση και επειδή έγιναν πολύ φίλοι την ονόμασαν « Φιλική Εταιρία ». Όμως είχαν ένα μεγάλο μυστικό για να μην τους καταλάβουν οι Τούρκοι μιλούσαν και έγραφαν με σύμβολα . Αν ήθελαν δηλαδή να πουν ημέρα έγραφαν έναν ήλιο αν έλεγαν : Μάρτιος - Μαρτάκι, Νύχτα – Φεγγάρι, Μυστικό – κουτί θησαυρού, Φόβος – δράκος, Αγάπη – καρδιά, θυμός – φωτιά, επανάσταση - όπλα, ειρήνη – πουλί, Ελλάδα – σημαία, ελευθερία - στεφάνι ,χαρά - λουλούδι . Έτσι έγραφαν τα γράμματά τους και τα μάθαιναν όλοι . Αυτή είναι η ιστορία της επανάστασης και έζησαν αυτοί κι εμείς καλύτερα. Κρυφό σχολειό Νικόλαος Γύζης

Αφίσες Ελαιογραφίες Γρηγόριος Δικαίος η Παπαφλέσσας Κέιμενο για την 25η Μαρτίου Η Εθνεγερσία του 1821. Η Πορεία του Γέννους από τoν Άδη στον Ουρανό. Η Πολιορκία και η Άλωση της Τριπολιτσάς Η Συμβολή των Ρουμελιωτών στην Επανάσταση του 1821 Η Δίκη των Στρατηγών Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Δημητρίου Πλαπούτα Οι Εμφύλιες Διαμάχες Κατά την Επανάσταση του 21 Στρατιωτικοί […]

25 Εισηγήσεις με δραστηριότητες, σχετικές με την Ελληνική Επανάσταση του 1821 Κάποιες είναι κατάλληλες και για το νηπιαγωγείο Ψάχνοντας στο διαδίκτυο για υλικό, σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, βρήκαμε πάρα πολλά πράγματα. Μετά από μελέτη του ποικίλου διαθέσιμου υλικού, κάναμε μια επιλογή και καταλήξαμε στις 20 πιο κάτω εισηγήσεις. Περιλαμβάνει […]

Θα ξεκινήσω την ανάρτηση με ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Κατερίνα από το 15o Νηπιαγωγείο Γαλατσίου (ολοήμερο τμήμα) για το βραβείο που μου έδωσε. Κατερίνα, όλα τα καλά σου εύχομαι και με δύναμη να συνεχίσεις να φτιάχνεις εξαιρετικές αναρτήσεις (σαν την τελευταία με την εκκόλαψη που με συγκίνησε πολύ). Με αφορμή τον εορτασμό της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, προτείνονται ακολούθως 20 χρήσιμες συνδέσεις με φύλλα εργασίας, πλούσιο εποπτικό υλικό, ζωγραφοσελίδες, ποιήματα και ενημερωτικό υλικό. Συγχαρητήρια σε όλους τους δημιουργούς και καλή πλοήγηση... **στην ετικέτα "25 Μαρτίου" μπορείτε να βρείτε και άλλες χρήσιμες συνδέσεις για κατασκευές και μια ακροστιχίδα του Μαρτίου με ήρωες του 1821. 1. http://dreamskindergarten.blogspot.gr/2012/03/25.html (φύλλα εργασίας) 2. http://e-children.blogspot.gr/2012/02/25.html http://e-children.blogspot.gr/2012/02/25_19.html http://e-children.blogspot.gr/2012/03/25-2.html http://e-children.blogspot.gr/2012/02/25_5096.html http://e-children.blogspot.gr/2012/03/2-1821.html (5 αναρτήσεις της Estrella από το Los Niños με εξαιρετικά χρήσιμο υλικό) 3. http://effiekyr.wordpress.com/2012/03/14/25-martiou-clipart/ (φύλλα εργασίας) 4. http://edo-nipiagogio.blogspot.gr/2012/03/25.html (υλοποιήσης ιδέας του Σύγχρονου Νηπιαγωγείου για επιτραπέζιο παιχνίδι) 5. http://drastiriotites.wordpress.com/25%CE%B7-%CE%BC%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AF%CE%BF%CF%85/ (ΜΙΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ) 6. http://www.e-selides.gr/download/4044,%CE%9D%CE%B7%CF%80%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BF__%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC__%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CE%BD_25%CE%B7_%CE%9C%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AF%CE%BF%CF%85 (κατεβάστε το αρχείο για να δείτε τη ζωγραφοσελίδα με το ποίημα) 7. http://elenimamanou.blogspot.gr/2012/03/25_12.html (φύλλα εργασίας) 8. http://www.matia.gr/7/78/7801/7801_1_12_1a.html (ποιήματα, λίγο μεγάλα και δύσκολα) 9. http://www.kindykids.gr/teachers-material/poems-national/301-poiimata-25-martiou.html (ποιήματα εξαιρετικά) http://iliastoutsoglidis.blogspot.gr/2011/11/blog-post_28.html (επίσης ποιήματα) 10. http://astropeleki.wordpress.com/2009/03/03/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-25%CE%B7-%CE%BC%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AF%CE%BF%CF%85/ (2 σύνδεσμοι με ποιήματα, το αρχείο κατεβαίνει από τον σύνδεσμο και αποθηκεύεται στον υπολογιστή) 11. http://www.paidika.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=849&Itemid=411 (ενδιαφέροντα ποιήματα, προχωρώ στην επόμενη σελίδα κλικάροντας με το βέλος) 12. http://impneothta.gr/kathxhsh/thematagiaekdhlwseis/25hmartiou/poihmata.html (ενδιαφέροντα τετράστιχα, προχωρώ στην επόμενη σελίδα επιλέγοντας τον επόμενο αριθμό) 13. http://krasodad.blogspot.gr/2011/03/25-1821.html (το δεύτερο αρχείο που θα κατεβάσετε έχει τον τίτλο Ήρωες του '21 και περιλαμβάνει ασπρόμαυρες φιγούρες των βασικών ηρώων της επανάστασης σε διάσταση Α4) 14. http://10onipiagogioher.blogspot.gr/2012/03/25-1821.html (πολύ γλυκό παραμύθι για την 25η Μαρτίου φτιαγμένο από τα παιδιά) 15. http://e-children.blogspot.gr/2012/02/blog-post_9976.html (πορτρέτα ηρώων) 16. http://e-children.blogspot.gr/2012/02/blog-post_16.html (Το κρυφό σχολειό) 17. http://tera-amou.pblogs.gr/2012/02/skitsa-gia-thn-25h-martioy.html (ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΣΚΙΤΣΑ ΗΡΩΩΝ ΤΟΥ '21 και όχι μόνο) 18. http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section5/home.htm (εξαιρετική ιστορική ανασκόπηση με ενσωματωμένες εικόνες-υπερσυνδέσμους για τα λάβαρα και τις σημαίες της ελληνικής επανάστασης/από το αρχείο που εμφανίζεται κλικάρω στον Χάρτη Πλοήγησης) 19. http://2nipiagogiokas.blogspot.gr/2012/03/blog-post_15.html (εξαιρετική συλλογή έργων τέχνης του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ με θεματολογία της Επανάστασης του 1821) 20. τις σημαίες και τα λάβαρα της επανάστασης μπορείτε να δείτε και εδώ: http://math-telos-agras.pblogs.gr/2009/02/shmaies-ths-epanastashs-toy-1821-3.html 21. https://learningcornerandcrafts.com/25%ce%b7-%ce%bc%ce%b1%cf%81%cf%84%ce%af%ce%bf%cf%85-%cf%86%cf%8d%ce%bb%ce%bb%ce%b1-%ce%b5%cf%81%ce%b3%ce%b1%cf%83%ce%af%ce%b1%cf%82/?fbclid=IwAR31LVDk38I_CABUStZ9VSp1f5oq-MHwche8IMjdonB8HXplPDeS4NkO8Zk (ένα σύνολο από πολύ ενδιαφέροντα φύλλα εργασίας)

η σχολική γιορτή, όπως εορταζόταν πριν λίγες δεκαετίες… Από μέρες ετοιμάζεται το σχολείο για την εθνική εορτή. Πολλά παιδιά εργάζονται και φτιάχνουν σημαίες. Άλλα ψαλιδίζουν το χαρτόνι κα…

Η 25η Μαρτίου του 1821 σαν ημέρα έναρξης της Ελληνικής επανάστασης αποτελεί ένα θρύλο, ο οποίος στηρίχθηκε κυρίως στο Γάλλο ιστορικό Πουκεβίλ που έγραψε το 1824 την ιστορία του 21. Ο θρύλος όμως απέχει από την ιστορική πραγματικότητα. Το ανίσκιωτο όνειρο της Ελλάδας για τη Λευτεριά έλαμπε και μοσχοβολούσε νωρίτερα τούτη τη χρονιά, σαν το χιόνι του Απρίλη που το πλουμίζουν τα χρυσαφένια στρωσίδια της ηλιόλουστης μέρας την Ανατολή και σαν τα χρυσάνθεμα του δειλινού που τα αγγίζουν οι γαλανόφτερες αύρες του ζεφύρου για να μας χαρίσουν την αναπνοή της Άνοιξης.

ΧΑΙΡΕ, Ω ΧΑΙΡΕ (του Δ. ΚΑΤΣΙΝΗ) Κρυφά σχολειά και ματωμένα ράσα, γκρεμίσανε τη βάρβαρη σκλαβιά, ανέβηκες Ελλάδα πάνου απ’ τ’ άστρα να κράξεις: «Χαίρε, ω χαίρε Λευτεριά!» Ψηλά κι ολόρθη πάλεψες στη μπόρα το σύμβολο να μείνεις των Λαών, Ιδέα, Φως, τραγουδισμένη χώρα, μητέρα των Ολύμπιων Θεών. Ψυχές και θάλασσες και βράχοι, τα Ζάλογγα τα στήσανε βωμό κι η Δόξα που περπάτησε μονάχη, αντάμωσε τον ώριο Λυτρωμό. Φεγγοβόλο το φως του Εικοσιένα, θ’ αστράφτει στων Ελλήνων την καρδιά και πάντα σαν και πρώτ’ αντρειωμένα, θα λέμε: «Χαίρε, ω χαίρε Λευτεριά!» του ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ Θρήνος μεγάλος γίνεται μέσα στο Μεσολόγγι το Μάρκο παν στην εκκλησιά, το Μάρκο παν στον τάφο. ΄ξήντα παπάδες παν μπροστά και δέκα δεσποτάδες κι από μεριά Σουλιώτισσες τονε μοιρολογάνε. Κι ο γερο-Νότης κάθονταν στου Μάρκου το κεφάλι κι όλο του Μάρκου ν’ έλεγε κι όλο του Μάρκου λέει: «Για σήκω απάνω Μάρκο μου, και μη βαριοκοιμάσαι.» Κι αν΄ ο Βάλτος επροσκύνησε κι όλο το Ξηρομέρι. Το Μεσολόγγι απόμεινε, δε θέλ’ να προσκυνήσει. Στεργιάς το δέρνει ο Κιουταχής κι ο Αράπης του πελάγου. Κι ο Μάρκος αποκρίθηκε, μ’ όσο κι αν ημπορούσε. «Δεν μπορώ ο μαύρος να σταθώ, να σηκωθώ, να κάτσω γιατί έχω βόλι στην καρδιά, στο πρόσωπο σκοτάδι.» του ΔΡΑΜΑΛΗ Φύσα, μαΐστρο δροσερέ κι αέρα του πελάγου να πας τα χαιρετίσματα στου Δράμαλη τη μάνα. Της Ρούμελης οι μπέηδες του Δράμαλη οι αγάδες στο Δερβενάκι κείτονται στο χώμα ξαπλωμένοι. Στρώμα ’χουνε τη μαύρη γης, προσκέφαλα λιθάρια και γι’ απανωσκεπάσματα του φεγγαριού τη λάμψη. Κι ένα πουλάκι πέρασε και το συχνορωτάνε: -Πουλί πώς πάει ο πόλεμος το κλέφτικο ντουφέκι; -Μπροστά πάει ο Νικηταράς, πίσω ο Κολοκοτρώνης και παραπίσω οι Έλληνες με τα σπαθιά στα χέρια. Γράμματα πάνε κι έρχονται στων μπέηδων τα σπίτια. Κλαίνε τ’ αχούρια γι’ άλογα και τα τζαμιά για Τούρκους κλαίνε μανούλες για παιδιά, γυναίκες για τους άντρες. ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Στο μικρό εξωκκλησάκι στην Αγια Παρασκευή πάει το μικρό παιδάκι με το φόβο στην ψυχή. Με προφύλαξη μεγάλη μην τουρκιά το καταλάβει τρέχει στο ερημοκλήσι σαν ο ήλιος πάει να δύσει. Ο σεβάσμιος παπάς που 'ν και δάσκαλος μαζί τους μιλάει για τα παλιά για τα χρόνια τα καλά. ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΡΑ Τα χρόνια δύσκολα, σκληρά. Βαριά η σκλαβιά και μαύρη. Κλαίει πικρά η αδούλωτη ελληνική ψυχή. Μόνο στη σκέψη της κρυφά, μέσα η ελπίδα λάμπει του Γένους η Ανάσταση πως πάλι θε να 'ρθεί. της ΛΕΝΩΣ ΜΠΟΤΣΑΡΗ Όλες οι καπετάνισσες από το Κακοσούλι όλες την Άρτα πέρασαν, τα Γιάννινα τις πάνε σκλαβώθηκαν οι αρφανές, σκλαβώθηκαν οι μαύρες κι η Λένω δεν επέρασε δεν την επήραν σκλάβα. Μόν’ πήρε δίπλα τα βουνά, δίπλα τα κορφοβούνια, σέρνει τουφέκι σισανέ κι εγγλέζικα κουμπούρια, έχει και στη μεσούλα της σπαθί μαλαματένιο. Πέντε Τούρκοι την κυνηγούν, πέντε τζοχανταραίοι. «Τούρκοι, για μην παιδεύεστε, μην έρχεστε σιμά μου, σέρνω φουσέκια στην ποδιά και βόλια στις μπαλάσκες. -Κόρη, για ρίξε τ’ άρματα, γλίτωσε τη ζωή σου. -Τι λέτε, μωρ’ παλιότουρκοι και σεις παλιοζαγάρια; Εγώ είμαι η Λένω Μπότσαρη, η αδερφή του Γιάννη και ζωντανή δεν πιάνουμαι εις των Τουρκών τα χέρια.» ΤΑ ΕΥΖΩΝΑΚΙΑ Στην Αγιά Σοφιά αγνάντια βλέπω τα ευζωνάκια. Τα ευζωνάκια τα καημένα στους πολέμους μαυρισμένα (2) κλέφτικο χορό χορεύουν και τ’ αντίπερα αγναντεύουν. Κι αγναντεύοντας την πόλη τραγουδούν και λένε: (2) Τούτοι είν' οι χρυσοί της θόλοι, αχ κατακαημένη πόλη να η μεγάλη εκκλησιά μας, πάλι θα γενεί δικιά μας. Στην κυρά τη Δέσποινά μας πες να μη λυπάται στις εικόνες να μη κλαίνε, τα Ευζωνάκια μας το λένε. (2) Κι ο παπάς που 'ναι κλεισμένος μέσα στ' Άγιο Βήμα τα Ευζωνάκια δε θ' αργήσει, να 'βγει να τα κοινωνήσει και σε λίγο βγαίνουν τ' Άγια μέσα σε μυρτιές και βάγια. (2) ΣΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ Αθάνατοι νεκροί υπόσχεση σας δίνουμε πως αν θα χρειαστεί αντάξιοι θα γίνουμε. Η Λευτεριά περήφανη στον τόπο μας θα μείνει. Το λέμε να το μάθουνε όλοι εχθροί και φίλοι. Σήμερα έχω μια χαρά, σήμερα έχω μια χαρά! ήρθε κι εμένα η σειρά να γίνω τσολιαδάκι. Για της Πατρίδας τη γιορτή να η φουστανέλα η λευκή, το κόκκινο φεσάκι! Λεβέντικα θα περπατώ με τι καμάρι θα κρατώ τη γαλανή σημαία. Και τα χεράκια θα χτυπώ για σε που τόσο αγαπώ, Πατρίδα μου ωραία! ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ Απ’ όλες τις πατρίδες εσύ ’σαι η πιο τρανή, Ελλάδα μου ωραία, Ελλάδα μου τρανή. Όσοι κι αν ήρθαν χρόνοι κι αν πέρασαν εχθροί, εσύ πάντα θα μένεις ορθή, πάντα ορθή! Γιατί έχεις για παιδιά σου τα πιο λαμπρά παιδιά, που πολεμούν γενναία για την Ελευθεριά! Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΖΑΛΟΓΓΟΥ Έχε γεια καημένε κόσμε έχε γεια γλυκιά ζωή, (2) κι εσύ δύστυχη πατρίδα έχε γεια παντοτινή. (2) Έχετε γεια βρυσούλες, λόγγοι βουνά ραχούλες έχετε γεια βρυσούλες κι εσείς Σουλιωτοπούλες. Στη στεριά δε ζει το ψάρι ούτ' ανθός στην αμμουδιά, (2) κι οι Σουλιώτισσες δε ζούνε δίχως την ελευθεριά. (2) Έχετε γεια βρυσούλες, λόγγοι βουνά ραχούλες έχετε γεια βρυσούλες κι εσείς Σουλιωτοπούλες. Ο ΚΛΕΦΤΗΣ Βαριά του κλέφτη η καρδιά. Βαριά και πικραμένη. Τα στήθια του σκέτη φωτιά τα μάτια αστροπελέκι. Του Τούρκου χρόνια η σκιά επάνω του βαραίνει. Δεν την αντέχει άλλο πια τούτη την καταφρόνια. Σύντροφος μόνο η πίστη του και φίλος το ντουφέκι. Μαύρη η νύχτα στα βουνά τον πνίγει το σκοτάδι. Ακόμα και τα ζωντανά τ' άγρια τα φοβίζει. Τ' αποσταμένο του κορμί έγειρε στο πλατάνι να κοιμηθεί μία σταλιά να πάρει μιαν ανάσα και τ' όνειρο της Λευτεριάς στον ύπνο του να ζήσει. Ο ΗΡΩΑΣ Μη με βλέπετε μικρό έχω φλόγα στην καρδιά κι αγαπώ πολύ πολύ την Πατρίδα τη γλυκιά. Ήρωας στα αληθινά κάποια μέρα θα γενώ κι αν η Ελλάδα χρειαστεί, τ’ άρματα θέλω να ζωστώ. Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ Ένα τραγούδι θα σας πω για το Λεβέντη, τον ασπρομάλλη μας, το Γέρο του Μοριά και βάλτε, αδέλφια μας, για να στηθεί το γλέντι τριπολιτσιώτικο κρασί και ψησταριά. Γεια και χαρά σας, Μοραΐτες αδελφοί κι εσείς κοπέλες, γεια σας. Τη Λευτεριά η Ελλάδα μας χρωστάει στη λεβεντιά σας. Τα όμορφα χρόνια, τα παλιά, να ξαναζήσουν και στου Ταΰγετου την πιο ψηλή κορφή, κει, των προγόνων οι σκιές χορό να στήσουν και να τους λέει τ' αγέρι τούτη τη στροφή: Γεια και χαρά σας, Μοραΐτες αδελφοί, που η μάνα αν δε σας γέννα ούτ' Άγια Λαύρα θα 'χαμε ούτε Εικοσιένα. ΚΛΕΦΤΙΚΗ ΖΩΗ Μαύρη μωρέ πικρή ειν' η ζωή που κάνουμε (2) εμείς οι μαύροι κλέφτες, εμείς οι μαύροι κλέφτες. (2) Όλη μωρέ, όλη μερούλα πόλεμο (2) όλη μερούλα πόλεμο το βράδι καραούλι (2) με φό-μωρέ με φόβο τρώμε το ψωμί. (2) Με φόβο τρώμε το ψωμί, με φόβο περπατάμε. (2) Ποτέ μωρέ, ποτέ μας δεν αλλάζουμε (2) ποτέ μας δεν αλλάζουμε και δεν ασπροφορούμε. ΘΟΥΡΙΟΣ (του ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ) Ως πότε παλικάρια, να ζούμεν στα στενά μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά; Σπηλιές να κατοικούμεν, να βλέπομεν κλαδιά, να φεύγομ΄ απ΄ τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά; Να χάνομεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς, τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς; Κάλλιο ΄ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή! Τι σ’ ωφελεί αν ζήσεις και είσαι στη σκλαβιά; Στοχάσου πως σε ψένουν κάθ΄ ώραν στη φωτιά. Η ΜΙΚΡΗ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ Ω! πόσο χάρηκε η παιδική, η αθώα μου καρδούλα όταν μια μέρα η μαμά με είπε Ελληνοπούλα. Και ποια πατρίδα είν’ αυτή και ποια μεγάλη χώρα που ’χει ένα τέτοιο ουρανό κι ένα καθάριο ήλιο! Η 25η ΜΑΡΤΙΟΥ Της δόξας λάμπει γαλανό το φώς στη χώρα γελούν οι κάμποι τραγουδούνε τα νερά. Γιγάντων ίσκιοι ηρωικοί ξυπνήστε τώρα Στου λυτρωμού τη χρονογύριστη χαρά. Το σάλπισμά μας πιο τρανό ας αντιλαλήσει κι απ’ το γλυκό της Άγιας Λαύρας ορθρινό, πλατειά είν’ η γη μας και το χώμα όπου κι ανθίσει μια Λεφτεριά μοσχοβολά στον ουρανό Κι όλα τα χέρια ας υψωθούν ανδρειωμένα πο 'χουν τα σίδερα συντρίψει τα βαριά. Να στήσουν τρόπαια λαμπρά του εικοσιένα να θρονιαστή η Ελληνοπούλα η Λευτεριά. ΕΠΕΣΑΝΕ ΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ (του Α. ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ) Επέσανε τα Γιάννενα, σιγά να κοιμηθούνε, εσβήσανε τα φώτα τους, εκλείσανε τα μάτια. Η μάνα σφίγγει το παιδί βαθιά στην αγκαλιά της, γιατί είναι χρόνοι δίσεχτοι και τρέμει μην το χάσει. Τραγούδι δεν ακούγεται, ψυχή δεν ανασαίνει. Ο ύπνος είναι θάνατος και μνήμα το κρεβάτι, κι η χώρα κοιμητήριο κι η νύχτα ρημοκλήσι. Άγρυπνος ο Αλη-πασάς, ακόμη δε νυστάζει, κι εις ένα δέρμα λιονταριού βρίσκεται ξαπλωμένος. Το μέτωπό του είναι βαρύ, θολό, συγνεφιασμένο και το ΄βαλεν αντίστυλο το χέρι του, μην πέσει. Χαϊδεύει με τα δάχτυλα τα κάτασπρά του γένια, που σέρνονται στου λιονταριού τη φοβερή τη χαίτη. Αγκαλιασμένα τα θεριά, σου φαίνονται πως έχουν ένα κορμί δικέφαλο, το μάτι δε γνωρίζει ποιο τάχα ναν΄ το ζωντανό και ποιο το σκοτωμένο. ΕΛΛΑΔΑ Δε χορταίνω να βλέπω τον ήλιο που το φώς του σκορπάει στην πλάση, δε χορταίνω να βλέπω τους κάμπους τα βουνά τις πλαγιές και τα δάση. Δε χορταίνω να βλέπω τα δέντρα τις πηγές τη μικρή μας πλατεία, δε χορταίνω να ζω ν' αναπνέω στην ωραία αυτή Πολιτεία. Δε χορταίνω να βλέπω ακρογιάλια και πανώρια νησιά στην αράδα, δε χορταίνω να βλέπω εσένα ω! Πατρίδα Ελλάδα, Ελλάδα! ΕΛΛΑΔΑ ΜΟΥ Ελλάδα μου, πατρίδα μου χώρα μου δοξασμένη πατρίδα ηρώων και πηγή ζωής στην οικουμένη Σε χαιρετούν πατρίδα μου απ' άκρη σ΄άκρη όλοι οι αιώνες που περάσανε απ΄το ωραίο σου κορμί. Γιατί είσαι λεβεντογή των Ακριταίων χώρα Ελλάδα μου πατρίδα μου Χώμα Αρχαίο, Ζωή. ΕΘΝΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ Γιορτάζει η Πατρίδα μεγάλη χαρά. Σιμά η δόξα μ’ ολάσπρα φτερά. Γιορτάζει η Πατρίδα σε κάθε μεριά. Μυρίζουν οι δάφνες γελά η Λευτεριά. Σ’ αυτή τη γιορτή μας ελάτε παιδιά. Ψηλά τη σημαία ψηλά την καρδιά. ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ Διπλή γιορτή διπλή χαρά την αγία τούτη μέρα απ' άκρη σ' άκρη η χώρα μας στα γαλανά ντυμένη της Λευτεριάς τα σήμαντρα ηχούνε στον αέρα κι ο Γαβριήλ στην Παναγιά μήνυμα θείο φέρνει. Είκοσι πέντε του Μαρτίου μέρα ευλογημένη οι ουρανοί ανοίξανε κι έλαμψε όλη η γη η Παναγιά γονατιστή ακούει θαμπωμένη πως απ' αυτή θα γεννηθεί το θεϊκό Παιδί. Διπλή γιορτή, διπλή χαρά, πανηγυρίζει η φύση του λυτρωμού το μήνυμα χαρμόσυνα αντηχεί. Ο αγώνας για τη Λευτεριά του σκλάβου έχει αρχίσει και γιορτινά στολίστηκε ο ουρανός κι η γη. ΓΛΥΚΟΧΑΡΑΖΕΙ Η ΧΑΡΑΥΓΗ Γλυκοχαράζει η χαραυγή και λάμπ’ ο ουρανός κι η γη. Φέρνει την ελευθεριά μας και το τέλος της σκλαβιάς μας. (δις) Στα Βέρβαινα στα Δολιανά γεια σου χαρά σου κλεφτουριά. Στο Βαλτέτσι στο Λεβίδι πέφτει αδιάκοπο λεπίδι. (δις) Κι από του Διάκου το σουβλί φτιάχνει ο Κανάρης το δαυλί κι ο Μιαούλης το τιμόνι πες το κότσυφα κι αηδόνι. (δις) ΓΙΟΡΤΗ Σήμερα χαρά μεγάλη έχω μέσα στην καρδιά, που γιορτάζει η Πατρίδα κι η καλή μας Παναγιά. Όλα τα μικρά παιδάκια σήμερα έχουμε γιορτή, ποίημα ή και τραγούδι το καθένα μας θα πει. ΑΓΙΑ ΜΕΡΑ ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ Όλη η δόξα όλη η χάρη άγια μέρα ξημερώνει, και τη μνήμη σου το Έθνος χαιρετά γονατιστό. Και τα στήθη όλο φλόγα με τον ήλιο σου πυρώνεις, που χρυσός με περηφάνια περπατεί στον ουρανό. Στην Αγία Λαύρα τώρα που χρυσές ακτίνες ρίχνει, και του Θείου Ιεράρχη χαιρετάει τη σκιά. TΑ ΚΛΕΦΤΟΠΟΥΛΑ Μάνα μου τα, μάνα μου τα κλεφτόπουλα Τρώνε και τραγουδάνε, άιντε πίνουν και γλεντάνε. (2) Μα ένα μικρό μα ένα μικρό κλεφτόπουλο δεν τρωει, δεν τραγουδάει, βάι δεν πίνει δεν γλεντάει. (2) Μόν' τ' άρματα, μόν' τ' άρματά του κοίταζε του τουφεκιού του λεει "Γειά σου Κίτσο μου λεβέντη". (2) Πόσες φορές, πόσες φορές με γλίτωσες απ' των εχθρών τα χέρια κι απ' των Τούρκων τα μαχαίρια. (2). Η 25η ΜΑΡΤΙΟΥ Πάνω στα κάστρα σα θεά πανώρια η Ελευθερία κρατά στα χέρια λάβαρο και λάμπει η ματιά κι εκεί στα εικονίσματα η Παναγιά η Μαρία το μήνυμα της Γέννησης δέχεται με χαρά. Στο ιερό μας σύμβολο τη γαλανή Σημαία της λευτεριάς τα χρώματα σμίγουν αρμονικά και της αγάπης σήμαντρα ηχούνε στον αιθέρα. Γιορτάζει η Πατρίδα μας, γιορτάζει η Παναγιά. Το «Χαίρε Αειπάρθενε» ψαλμός και μελωδία κι οι παιάνες που ηχούν ύμνος στη Λευτεριά χαμογελά στην εκκλησιά γλυκά η Παναγία κι η Ελλάδα ντύθηκε γαλάζια φορεσιά. http://akrasakis.blogspot.gr/2011/03/25_8856.html

Εξαιρετικό τραγούδι για όλες τις εθνικές γιορτές και όχι μόνο: Σημαιάκια για διακόσμηση: Ποιήματα για κατάθεση στεφάνου την 25η Μαρτίου ΕΔΩ ...

Συνεχίζουμε μιλώντας για την διπλή γιορτή και τώρα μιλάμε για την Ελληνική επανάσταση του 1821. Αφού τους είπα κάποια πράγματα για την Ελλη...

Ήρωες 1821 - Παίζοντας μαζί τους ! Δημιουργώντας τα παιδιά τους ήρωες του 1821 σε μανταλάκια παίζουν μαζί τους μαθαίνοντας την ιστορία και την ζωή τους !

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ Ο Πίνακας του εποπτικού υλικού της τάξης γεμίζει από μορφές ηρώων, πολεμικές συρράξεις σε στεριά και θάλασσα, εικόνες μιας άλλης εποχής πολύ μακρινής...Ανεβαίνουμε στη χρονομηχανή μας και ταξιδεύουμε κάποιους αιώνες πριν τότε που ένας νεαρός εικοσιενός χρονών, ο σουλτάνος Μωάμεθ ο Πορθητής, παίρνει την Πόλη. Και η ιστορία αρχίζει κάπως έτσι σαν παραμύθι http://eclass31.weebly.com/25eta-mualpharhotau943omicronupsilon.html#.Vt80cPmLTcs Στον παραπάνω σύνδεσμο μπορείτε να βρείτε ένα πολύ ενδιαφέρον βιντεάκι με τα γεγονότα από την άλωση μέχρι την επανάσταση και να το συζητήσετε στην τάξη. Επίσης ένα ενδιαφέρον βίντεο με απλή αφήγηση και όμορφες εικόνες που παρακολουθήσαμε με τα παιδιά και πραγματικά τους κίνησε το ενδιαφέρον για να συλλέξουν πληροφορίες και εικόνες για επεξεργασία στην τάξη βρήκαμε .ΕΔΩ . Με αφόρμηση αυτό το βίντεο μιλήσαμε για, ακούσαμε, τραγουδήσαμε απόσπασμα από τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους" του Δ. Σολωμού. Και φυσικά ακολούθησαν θεατρικά δρώμενα αυτοσχέδια από τα παιδιά. Οι Σουλιώτες, ο κλεφτοπόλεμος, οι κακουχίες, με αποκορύφωμα τη θυσία: Ζάλογγο και Κούγκι... Ένα βίντεο που πάντα εντυπωσιάζει και δεν παραλείπουμε να το βλέπουμε ξανά και ξανά όσα χρόνια και να περάσουν! Η Ιστορία της Επανάστασης μέσα από ζωγραφικούς πίνακες Βρυζάκης, Λύτρας, Ντελακρουά, Scheffer, von Hess, Γκύζης,Θεόφιλος οι ζωγράφοι της επανάστασης. Μαθαίνουμε λίγα πράγματα γι' αυτούς. Τα ερεθίσματα πολλά. Αφήνουμε τα παιδιά να τους παρατηρήσουν και συζητάμε γι' αυτούς. Εστιάζουμε στην απεικόνιση. Ποια ιστορία κρύβεται πίσω από κάθε εικόνα; Αφήνουμε τα παιδιά να δώσουν τη δική τους εξήγηση πριν αναφερθούμε στην πραγματική απεικόνιση. Δίνουν το δικό τους τίτλο πριν ακούσουν τον πραγματικό. Φτιάχνουν τη δική τους ιστορία. Τα παιδιά επιλέγουν έναν πίνακα της αρεσκείας τους και μιλούν γι' αυτόν.Τους παροτρύνουμε: -Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεσαι γι' αυτόν τον πίνακα; - Ποιες μορφές βλέπεις; Τι νομίζεις ότι ετοιμάζονται να κάνουν; - Έχουν όπλα; Τι είδους όπλα; - Τι άλλο παρατηρείς; - Ποια χρώματα κυριαρχούν; - Τι σε εντυπωσίασε σε αυτόν τον πίνακα; - Παρατηρείς κάτι περίεργο, κάτι που δε θα ταίριαζε; - Το θέμα είναι ιστορικό γιατί ζωντανεύει ένα ιστορικό γεγονός. Μπορείς να μαντέψεις ποιο; - Άραγε τι νομίζεις, ο τίτλος έχει σχέση με το θέμα; - Βλέποντας τον πίνακα τι νιώθεις; φόβο; χαρά; ενδιαφέρον; συμπάθεια; Ποια λέξη ταιριάζει σε αυτό που αισθάνεσαι; - Διάλεξε μια λέξη που ταιριάζει στο έργο: εφιάλτης, όνειρο, μαγεία, γούστο, κακοτεχνία, περιπέτεια, συγκίνηση, ταραχή, σκοτάδι...Δίνουμε μια απ' τις λέξεις στα παιδιά να επιλέξουν ή τα αφήνουμε να σκεφτούν ελεύθερα. Σε ομάδες τα παιδιά επιλέγουν έναν πίνακα και τον αναπαραστούν σαν "παγωμένη εικόνα". Φωτογραφίζουμε την παιδική αναπαράσταση και την παραθέτουμε δίπλα στο ζωγραφικό πίνακα. Κάνουμε συγκρίσεις. Αποδίδουν εικαστικά με υλικά της αρεσκείας τους τον πίνακα που τους αρέσει. Τι προηγείται σε κάθε εικόνα, τι ακολουθεί; Τι συναισθήματα μας προκαλεί; Αν μπορούσαμε να γίνουμε κομμάτι κάποιου πίνακα ποιο πρόσωπο θα διαλέγαμε και γιατί; Συζητάμε για την εποχή που σχεδιάστηκαν οι πίνακες. Τα υλικά που χρησιμοποίησαν οι ζωγράφοι, τα χρώματα. Ποιος είναι ο πιο δημοφιλής πίνακας; Τι τους εντυπωσίασε σε αυτόν; Φτιάχνουμε με το σώμα το δικό μας πίνακα εκείνης της εποχής εμπνευσμένοι από όσα έχουμε δει και ακούσει. Δίνουμε τίτλο στον πίνακά μας. Αν θέλουμε το ζωγραφίζουμε. Η Ζωή στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας Μια εικόνα χίλιες λέξεις... Κόκκινη κλωστή δεμένη και ένα τσολιαδάκι ή μια ελληνοπούλα κούκλα μας διηγείται τη ζωή της εκείνη την εποχή. Πώς ζούσε, πως περνούσε τη μέρα της, πώς ντυνόταν, με τι έπαιζε, αν πήγαινε σχολείο, κλπ... Τα παιδιά της θέτουν ερωτήσεις αφού τελειώσει τη διήγησή της και κάνουν διάλογο μαζί της. Με τη σειρά της μας κάνει ερωτήσεις για τη δική μας ζωή και κάνουμε συγκρίσεις "το ΤΟΤΕ και το ΤΩΡΑ στη συζήτηση". Η ήρεμη καθημερινότητα στην Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα Η Άλλη όψη της της Οθωμανικής κυριαρχίας μέσα και έξω από το σαράι και οι Έλληνες που ζούσαν αναγκαστικά κοντά στους Τούρκους αφέντες Χαρέμια Σκλαβοπάζαρα Τρομοκρατία - Χαράτσια Παιδομάζωμα - γενίτσαροι Βασανιστήρια Έλληνες προεστοί και Τούρκοι πασάδες Οι Έλληνες που αγωνίζονται κρυφά "Φεγγαράκι μου λαμπρό φέγγε μου να περπατώ..." Ένα πολύ όμορφο ποίημα προς επεξεργασία. Βέβαια στο νηπιαγωγείο δεν το διαβάζουμε όλο στα παιδιά. Εμείς συνήθως εκμεταλλευόμαστε τις δυο πρώτες στροφές και την τελευταία. Γεμάτες εικόνες και μηνύματα κατάλληλα για τις ηλικίες των παιδιών μας. «Αλάβαστρα» Ιωάννης Πολέμης Απ’ έξω μαυροφόρ’ απελπισιά, πικρής σκλαβιάς χειροπιαστό σκοτάδι και μὲσα στη θολόχτιστη εκκλησιὰ (στην εκκλησιά, που παίρνει κάθε βράδυ την όψη του σχολειού) το φοβισμένο φως του καντηλιού τρεμάμενο τα όνειρα τα αναδεύει και γύρω τα σκλαβόπουλα μαζεύει. Εκεί καταδιωγμένη κατοικεί του σκλάβου η αλυσόδετη πατρίδα· βραχνὰ ο παπὰς ο δάσκαλος εκεί θεριεύει την αποσταμένη ελπίδα με λόγια μαγικά˙ εκεί η ψυχὴ πικρότερο αγρικά τον πόνο της σκλαβιάς, της, εκεί βλέπει τι έχασε, τι έχει, τι της πρέπει. Κι απ’ την εικόνα του Χριστού ψηλά, που εβούβανε τα στόματα των πλάνων και ρίχνει και συντρίβει και κυλά στην άβυσσο τους θρόνους των τυράννων κι απὸ τη σιγαλιά, που δένει στο λαιμὸ πνιγμού θηλειὰ κι απ’ των προγόνων τ’ άφθαρτα βιβλία, που δείχνουν τα πανάρχαια μεγαλεία. Ένας ψαλμός ακούγεται βαθὺς σε μελωδίες ενὸς κόσμου άλλου κι ανατριχιάζει ακούοντας καθείς προφητικὰ τα λόγια του δασκάλου με μια φωνή βαριά: «Μη σκιάζεστε στα σκότη. Η λευτεριά, σα της αυγής το φεγγοβόλο αστέρι, της νύχτας το ξημέρωμα θα φέρει». Άλλη μια ιστορία ξεπηδά μέσα από τους πίνακες εκείνης της εποχής. Το φανταστικό μπλέκεται με το πραγματικό και έτσι ξετυλίγεται η ιστορία του "Κρυφού Σχολειού". Τα πρόσωπα που κυριάρχησαν στον Αγώνα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΟΙ ΦΙΛΙΚΟΙ: ΤΣΑΚΑΛΩΦ - ΞΑΝΘΟΣ - ΣΚΟΥΦΑΣ ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΙΔΕΣ Τα παιδιά επιλέγουν έναν ήρωα, συλλέγουν πληροφορίες και μιλούν γι' αυτόν. Τι ξεχωρίζουν από αυτόν τον ήρωα και γιατί το θαυμάζουν. Τι θα τον ρωτούσαν αν μπορούσαν να τον συναντήσουν. ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΡΗΓΑΣ ΒΕΝΕΣΤΙΝΛΗΣ- ΦΕΡΡΑΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΘΟΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ Μαθαίνουμε να το απαγγέλουμε και να το τραγουδάμε. Το αποδίδουμε κινητικά σα μικρό θεατρικό δρώμενο. Το αποδίδουμε σαν πεζό παραμύθι Παίζουμε με τους στίχους αλλάζοντας τη σειρά λέξεων και προτάσεων για να δούμε αν θα αλλάξει το νόημα. Πχ. "Ως πότε παλικάρια-στις ράχες στα βουνά, μονάχοι σαν λιοντάρια - θα ζούμε στα στενά; Χρησιμοποιούμε καρτέλες. Κάθε στίχος μια καρτέλα. Αρχικά το απαγγέλουμε και τα παιδιά τοποθετούν με τη σειρά κάθε στίχο. στη συνέχεια αλλάζουμε στίχους και το διαβάζουμε κάθε φορά αλλαγμένο προσπαθώντας να βγάλουμε νόημα.Πχ. Ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά;Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή, μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά. Ή Μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά., ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά. Μαθαίνουμε να ξεχωρίζουμε τις παρομοιώσεις, μεταφορές στο ποίημα. Ο Θούριος ολόκληρος Ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά, μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά, να φεύγωμ’ απ’ τον κόσμο, για την πικρή σκλαβιά; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς, τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Τι σ’ ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά; στοχάσου πως σε ψένουν, καθ’ ώραν στην φωτιά. Βεζύρης, δραγουμάνος, αφέντης κι αν σταθείς ο τύραννος αδίκως σε κάμνει να χαθείς. Δουλεύεις όλη ημέρα, σε ό,τι κι αν σε πει, κι αυτός πασχίζει πάλιν, το αίμα σου να πιει. Ο Σούτζος, κι ο Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής Γκίκας και Μαυρογένης, καθρέπτης, είν’ να ιδείς. Ανδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί, σκοτώθηκαν κι αγάδες, με άδικον σπαθί. Κι αμέτρητοι άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί, ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμιά αφορμή. Ελάτε με έναν ζήλον, σε τούτον τον καιρόν, να κάμωμεν τον όρκον, επάνω στον σταυρόν. Συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν να βάλωμεν εις όλα, να δίδουν ορισμόν. Οι νόμοι να ’ ν ’ ο πρώτος, και μόνος οδηγός, και της πατρίδος ένας, να γένει αρχηγός. Γιατί κι η αναρχία, ομοιάζει την σκλαβιά, να ζούμε σαν θηρία, είν’ πιο σκληρή φωτιά. Και τότε με τα χέρια, ψηλά στον ουρανόν ας πούμ’ απ’ την καρδιά μας, ετούτα στον Θεόν. Ω βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομαι σε Σε, στην γνώμην των τυράννων, να μην έλθω ποτέ. Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ, εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ. Εν όσο ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός, για να τους αφανίσω, θε να `ναι σταθερός. Πιστός εις την πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν, αχώριστος για να `μαι, υπό τον στρατηγόν. Κι αν παραβώ τον όρκον, ν’ αστράψ’ ο ουρανός, και να με κατακόψει, να γένω σαν καπνός. Σ’ ανατολή και δύση, και νότον και βοριά, για την πατρίδα όλοι, να `χωμεν μια καρδιά. Στην πίστην του καθ’ ένας, ελεύθερος να ζει, στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί. Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί, Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή, Για την ελευθερίαν, να ζωσωμεν σπαθί, πως είμαστ’ αντρειωμένοι, παντού να ξακουσθεί. Όσοι απ’ την τυραννίαν, πήγαν στην ξενιτιά στον τόπον του καθ’ ένας, ας έλθει τώρα πια. Και όσοι του πολέμου, την τέχνην αγροικούν Εδώ ας τρέξουν όλοι, τυρράνους να νικούν. Η Ρούμελη τους κράζει, μ’ αγκάλες ανοιχτές, τους δίδει βιό και τόπον, αξίες και τιμές. Ως ποτ’ οφικιάλιος, σε ξένους Βασιλείς; έλα να γένεις στύλος, δικής σου της φυλής. Κάλλιο για την πατρίδα, κανένας να χαθεί ή να κρεμάσει φούντα, για ξένον στο σπαθί. Και όσοι προσκυνήσουν, δεν είναι πια εχθροί, αδέλφια μας θα γένουν, ας είναι κι εθνικοί. Μα όσοι θα τολμήσουν, αντίκρυ να σταθούν, εκείνοι και δικοί μας, αν είναι, ας χαθούν. Σουλιώτες και Μανιάτες, λιοντάρια ξακουστά ως πότε στες σπηλιές σας, κοιμάστε σφαλιστά; Μαυροβουνιού καπλάνια, Ολύμπου σταυραητοί, κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήστε μια ψυχή. Ανδρείοι Μακεδόνες, ορμήσετε για μια, και αίμα των τυράννων, ρουφήξτε σαν θεριά. Του Σάββα και Δουνάβου, αδέλφια Χριστιανοί, με τα άρματα στο χέρι, καθ’ ένας ας φανεί, Το αίμα σας ας βράσει, με δίκαιον θυμόν, μικροί μεγάλοι ομώστε, τυράννου τον χαμόν. Λεβέντες αντρειωμένοι, Μαυροθαλασσινοί, ο βάρβαρος ως πότε, θε να σας τυραννεί. Μην καρτερείτε πλέον, ανίκητοι Λαζοί, χωθείτε στο μπογάζι, μ’ εμάς και σεις μαζί. Δελφίνια της θαλάσσης, αζδέρια των νησιών, σαν αστραπή χυθείτε, χτυπάτε τον εχθρόν. Της Κρήτης και της Νύδρας, θαλασσινά πουλιά, καιρός είν’ της πατρίδος, ν’ ακούστε την λαλιά. Κι όσ’ είστε στην αρμάδα, σαν άξια παιδιά, οι νόμοι σας προστάζουν, να βάλετε φωτιά. Με εμάς κι εσείς Μαλτέζοι, γενείτε ένα κορμί, κατά της τυραννίας, ριχθείτε με ορμή. Σας κράζει η Ελλάδα, σας θέλει, σας πονεί, ζητά την συνδρομήν σας, με μητρική φωνή. Τι στέκεις Παζβαντζιόγλου, τόσον εκστατικός; τινάξου στο Μπαλκάνι, φώλιασε σαν αητός. Τους μπούφους και κοράκους, καθόλου μην ψηφάς, με τον ραγιά ενώσου, αν θέλεις να νικάς. Συλήστρα και Μπραίλα, Σμαήλι και Κιλί, Μπενδέρι και Χωτήνι, εσένα προσκαλεί. Στρατεύματα σου στείλε, κι εκείνα προσκυνούν γιατί στην τυραννίαν, να ζήσουν δεν μπορούν. Γκιουρντζή πια μη κοιμάσαι, σηκώσου με ορμήν, τον Προύσια να μοιάσεις, έχεις την αφορμήν. Και συ που στο Χαλέπι, ελεύθερα φρονείς πασιά καιρόν μη χάνεις, στον κάμπον να φανείς. Με τα στρατεύματά σου, ευθύς να σηκωθείς, στης Πόλης τα φερμάνια, ποτέ να μη δοθείς. Του Μισιριού ασλάνια, για πρώτη σας δουλειά, δικόν σας ένα μπέη, κάμετε βασιλιά. Χαράτζι της Αιγύπτου, στην Πόλη ας μη φανεί, για να ψοφήσει ο λύκος, όπου σας τυραννεί. Με μια καρδιά όλοι, μια γνώμη, μια ψυχή, χτυπάτε του τυράννου, την ρίζα να χαθεί. Να ανάψουμε μια φλόγα, σε όλην την Τουρκιά, να τρέξει από την Μπόσνα, και ως την Αραπιά. Ψηλά στα μπαϊράκια, σηκώστε τον σταυρόν, και σαν αστροπελέκια, χτυπάτε τον εχθρόν. Ποτέ μη στοχαστείτε, πως είναι δυνατός, καρδιοχτυπά και τρέμει, σαν τον λαγόν κι αυτός. Τριακόσιοι Γκιρτζιαλήδες, τον έκαμαν να ιδεί, πως δεν μπορεί με τόπια, μπροστά τους να εβγεί. Λοιπόν γιατί αργείτε, τι στέκεστε νεκροί; ξυπνήστε μην είστε ενάντιοι κι εχθροί. Πως οι προπάτορές μας, ορμούσαν σαν θεριά, για την ελευθερία, πηδούσαν στη φωτιά. Έτσι κι ημείς, αδέλφια, ν’ αρπάξουμε για μια τα άρματα, και να βγούμεν απ’ την πικρή σκλαβιά. Να σφάξουμε τους λύκους, που στον ζυγόν βαστούν, και Χριστιανούς και Τούρκους, σκληρά τους τυραννούν. Στεργιάς και του πελάγου, να λάμψει ο σταυρός, και στην δικαιοσύνην, να σκύψει ο εχθρός. Ο κόσμος να γλιτώσει, απ’ αύτην την πληγή, κι ελεύθεροι να ζωμεν, αδέλφια εις την γη. ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ- ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ Τον μαθαίνουμε , τον απαγγέλουμε, τον τραγουδούμε. Συζητάμε για το τι σημαίνει Εθνικός Ύμνος. Έχουν όλες οι χώρες του κόσμου τον δικό τους; Σε ποιεςπεριπτώσεις τον τραγουδάμε ή τον ακούμε; Ακούμε τους εθνικούς ύμνους άλλων κρατών. Για ποιον μιλά-ποιον υμνεί; ο δικός μας; οι άλλοι; Ευκαρία πάλι να συζητήσουμε για τις μεταφορές και τις προσωποποιήσεις στα ποιήματα. Προσπαθούμε να τον αποδώσουμε εικαστικά με ζωγραφική ή μεικτή τεχνική. Ο ΒΡΑΧΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΜΑ ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ Μια μουσική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη γιορτή σας. Εμείς τη χρησιμοποιούμε σαν μουσική υπόκρουση για απαγγελία του ποιήματος, αν και προτιμήσαμε να το μετατρέψουμε σε παραμύθι για να γίνει πιο κατανοητό στα παιδιά. "Κάποτε σε μια ακροθαλασσιά, κάπου, σε κάποια γωνιά της μικρής μας χώρας, έστεκε αγέρωχος, χρόνια αμέτρητα, ένας μεγάλος βράχος..." ΤΑ ΚΛΕΦΤΟΠΟΥΛΑ Ένα ακόμη τραγούδι για πολλαπλές δραστηριότητες. Γλωσσικές, εικαστικές, κινητικές, μουσικοκινητικές κι ένα έναυσμα για να συζητήσετε για τη δημοτική μας παράδοση και τη δημοτική μουσική. Δίνουμε κι ένα έναυσμα για συζήτηση. Αν ήσουν το μικρό κλεφτόπουλο τι θα σε προβλημάτιζε, γιατί θα ήσουν θλιμμένο; Κρατούν ένα καριοφύλι και του μιλούν τι θα του έλεγαν;Οι απαντήσεις θα σας εκπλήξουν... Κινητικά Παιχνίδια: - Τα παιδιά-κλεφτόπουλα μεταφέρουν μηνύματα στους αγωνιστές μέσα από μια διαδρομή με εμπόδια. Σκοπός να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να φτάσουν γρήγορα στον προορισμό τους. Μπορεί να παιχτεί και ανταγωνιστικά σε δυο ομάδες. - Κλέφτες και Οθωμανοί: παίζεται σαν κυνηγητό. Οι Οθωμανοί κυνηγούν τα κλεφτόπουλα που αν αιχμαλωτιστούν οι σύντροφοι προσπαθούν να τους απελευθερώσουν από τη φυλακή. - Στο κρυφό σχολειό: Σαν τυφλόμυγα τα παιδιά ελληνόπουλα προχωρούν ακροπατώντας να πάνε στο κρυφό σχολειό ενώ ένας Τούρκος παραφυλάει όμως με κλειστά τα μάτια για να τα πιάσει πριν φτάσουν στον προορισμό τους. - Κλεφτοπόλεμος: Με εφημερίδες-μπάλες σημαδεύουν και χτυπούν τους αντιπάλους τους. Όποιος χτυπηθεί βγαίνει από το παιχνίδι. Ποιος θα νικήσει στο τέλος; Ορίζουμε χρονικά το παιχνίδι. Πχ. Ξεκινάμε και σταματάμε με το σφύριγμα της νηπιαγωγού. - Φτου Ξελευθερία: Το γνωστό παιχνίδι διαφορετικά. Ένα παιδί "Τούρκος" κυνηγά τα κλεφτόπουλα. Όποιο ακουμπήσει μένει ακίνητο. Για να ελευθερωθεί πρέπει κάποιο "κλεφτόπουλο" να το ακουμπήσει λέγοντας το σύνθημα "Ελευθερία ή Θάνατος" και να το ελευθερώσει πριν προλάβει ο "Τούρκος" να το ακινητοποιήσει κι αυτό. - Συγκεντρώνω τα όπλα: Σχοινί-οχυρό κυκλικό και στη μέση όπλα-μαρκαδόροι ή κονταράκια. Ο Οθωμανός-παιδί φυλάει τα κομμάτια με ένα όπλο-μαντήλι.Οι Έλληνες-παιδιά προσπαθούν να αρπάξουν τα όπλα-μαρκαδόρους. Όποιο παιδί όμως το αγγίξει το μαντήλι- όπλο βγαίνει από το παιχνίδι. Θα καταφέρουν να κλέψουν τα όπλα από τον "Οθωμανό" και να τα πάνε στο λημέρι τους; - Φτιάχνω το λημέρι μου: Τουβλάκια πλαστικά σε δυο χρώματα. Τα παιδιά σε δυο ομάδες σε ορισμένη απόσταση με το σύνθημα- έναρξη τρέχουν να συγκεντρώσουν τα τουβλάκια τους και να φτιάξουν το λημέρι τους. Ποιος θα τα καταφέρει πρώτος; - Μιμητικό παιχνίδι με κονταράκια: Τα παιδιά- κλεφτόπουλα έχουν από ένα κονταράκι- καριοφύλι. Κινούνται με τις εντολές μας.Πχ. Καθαρίζουν το καριοφύλι τους, σημαδεύουν, το κουβαλούν στον ώμο, πάνω από το κεφάλι για να διασχίσουν ένα ποτάμι, στηρίζονται σε αυτό να πηδήσουν ένα εμπόδιο, το χρησιμοποιούν για προσκεφάλι, σέρνονται με αυτό στο χώμα για να μην τους δει ο Οθωμανός, του μιλούν, κλπ. Παίζουμε με τη λέξη"ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ" Έχουμε σκορπισμένα διάφορα γράμματα ανάμεσά τους και τα γράμματα της λέξης που θέλουμε να σχηματίσουμε. Τους λέμε αινίγματα- γρίφους σχετικούς με το θέμα μας. Η απάντηση μας δίνει και το γράμμα που ψάχνουμε- είναι το αρχικό της γράμμα. - Γι' αυτήν αγωνίστηκαν οι Έλληνες το 1821. Ε - λευθερία - Τι έκαναν μεταξύ τους Έλληνες και Οθωμανοί; Π-ολεμούσαν. - Πώς ονομάζουμε όλους αυτούς που πολέμησαν τότε; Α-γωνιστές - Τον λέγανε και Τουρκοφάγο. Ν-ικηταρά - Το μικρό όνομα του Διάκου. Α-θανάσιος - Εκεί έστελναν τις γυναίκες που αιχμαλώτιζαν οι Τούρκοι για να τις πουλήσουν.Σ-κλαβοπάζαρα - Με αυτούς πολέμησαν οι Έλληνες το 1821. Τ-ούρκους - Ήρωας της επανάστασης που το δολοφόνησαν Έλληνες. Α-νδρούτσος - Πολέμησαν γενναία η θυσία τους έμεινε στην ιστορίαπριν παραδοθούν στους Τούρκους. Σ-ουλιώτες - Όλοι αυτοί που πολέμησαν τότε και τους τιμούμε σήμερα. Η-ρωες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ Το σύνθημα- όρκος που έμεινε στην ιστορία.Θυμόμαστε: Κάθε γραμμή-λωρίδα στη σημαία μας κι μια συλλαβή. Παίζουμε με τα γράμματα. Σχηματίζουμε τις λέξεις. Μπερδεύουμε τα γράμματα και ξανά τις σχηματίζουμε. Το κάνουμε και ανταγωνιστικά δυο δυο παιδιά. Ποιος θα τα καταφέρει πρώτος και σωστά; Κινητικό παιχνίδι: κάθε παιδί έχει ένα γράμμα στο στήθος του. Με τη μουσική: 'Όσο παίζει η μουσική τρέχω, παίζω εδώ κι εκεί. Όταν πάψει η μουσική εκτελώ την εντολή: Μπείτε στη σειρά και σχηματίστε το σύνθημα!" Ακονίζουμε το μυαλό μας Ατομικές και ομαδικές "επαναστατικές" κατασκευές: Επιλέγω και ζωγραφίζω τον ήρωα ή την ηρωίδα που με εντυπωσίασε Ο Εθνικός Ύμνος με την εικαστική ματιά των παιδιών Τσολιάδες και βλαχοπούλες,με ζωγραφική, ψαλίδι και γκοφρέ. Το κρυφό σχολειό με ζωγραφική Καδράκια με σκηνές και πρόσωπα από την Ελληνική Επανάσταση " Η Ελευθερία" του Θ.Βρυζάκη, κάπως αλλιώς. Η Λευτεριά θρηνεί τα παιδιά της Αναπαράσταση του ζωγραφικού πίνακα του Γκύζη, "Το κρυφό σχολειό" Το ίδιο θέμα με ελεύθερη απόδοση των παιδιών και της φαντασίας 'Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι" "Αν..." ( Ταξιδεύω στο χρόνο και ζωγραφίζω την απάντηση στην υποθετική πρόταση) "Άνθη παντού πανηγυρίζ' η φύση, η Άνοιξη μοσχοβολεί, στον κόσμο μιαν Ελλάδα θ' απαντήσεις,να ΄χει την Άνοιξη διπλή"

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι η αρχή όλων των Δεσποτικών εορτών. Στο απολυτίκιο της εορτής ψάλλουμε: «σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις…». Το περιεχόμενο της εορτής αναφέρεται στο γεγονός κατά το οποίο ο αρχάγγελος Γαβριήλ – ο άγγελος εκείνος με τον οποίο συνδέονται όλα τα γεγονότα που έχουν σχέση με την ενανθρώπηση του Χριστού – επισκέφθηκε με εντολή του Θεού την Παναγία και την πληροφόρησε ότι έφθασε ο καιρός της σαρκώσεως του Λόγου του Θεού, και ότι αυτή θα γίνη η μητέρα Του. (βλ. Λουκά α’, 26-56). Η λέξη «ευαγγελισμός» αποτελείται από δύο επί μέρους λέξεις, ήτοι εύ και αγγελία, και δηλώνει την καλή είδηση, την καλή αγγελία. Πρόκειται για την πληροφορία που δόθηκε δια του αρχαγγέλου ότι ο Λόγος του Θεού θα ενανθρωπήση για την σωτηρία του ανθρώπου. Ουσιαστικά πρόκειται για την εκπλήρωση της υποσχέσεως του Θεού, που δόθηκε μετά την πτώση του Αδάμ και της Εύας (βλ. Γεν. γ’, 15), η οποία λέγεται πρωτευαγγέλιο. Γι’ αυτό, η πληροφορία της ενανθρωπήσεως του Λόγου του Θεού είναι η μεγαλύτερη είδηση μέσα στην ιστορία. Ο αρχάγγελος Γαβριήλ απεκάλεσε την Παναγία «κεχαριτωμένη». Της είπε: «Χαίρε, κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σού, ευλογημένη συ εν γυναιξίν» (Λουκ. α’, 28-29). Η Παναγία αποκαλείται «κεχαριτωμένη» και χαρακτηρίζεται «ευλογημένη», αφού ο Θεός είναι μαζί της. Διαβάστε περισσότερα »

Συνεχίζουμε μιλώντας για την διπλή γιορτή και τώρα μιλάμε για την Ελληνική επανάσταση του 1821. Αφού τους είπα κάποια πράγματα για την Ελλη...

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ Ο Πίνακας του εποπτικού υλικού της τάξης γεμίζει από μορφές ηρώων, πολεμικές συρράξεις σε στεριά και θάλασσα, εικόνες μιας άλλης εποχής πολύ μακρινής...Ανεβαίνουμε στη χρονομηχανή μας και ταξιδεύουμε κάποιους αιώνες πριν τότε που ένας νεαρός εικοσιενός χρονών, ο σουλτάνος Μωάμεθ ο Πορθητής, παίρνει την Πόλη. Και η ιστορία αρχίζει κάπως έτσι σαν παραμύθι http://eclass31.weebly.com/25eta-mualpharhotau943omicronupsilon.html#.Vt80cPmLTcs Στον παραπάνω σύνδεσμο μπορείτε να βρείτε ένα πολύ ενδιαφέρον βιντεάκι με τα γεγονότα από την άλωση μέχρι την επανάσταση και να το συζητήσετε στην τάξη. Επίσης ένα ενδιαφέρον βίντεο με απλή αφήγηση και όμορφες εικόνες που παρακολουθήσαμε με τα παιδιά και πραγματικά τους κίνησε το ενδιαφέρον για να συλλέξουν πληροφορίες και εικόνες για επεξεργασία στην τάξη βρήκαμε .ΕΔΩ . Με αφόρμηση αυτό το βίντεο μιλήσαμε για, ακούσαμε, τραγουδήσαμε απόσπασμα από τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους" του Δ. Σολωμού. Και φυσικά ακολούθησαν θεατρικά δρώμενα αυτοσχέδια από τα παιδιά. Οι Σουλιώτες, ο κλεφτοπόλεμος, οι κακουχίες, με αποκορύφωμα τη θυσία: Ζάλογγο και Κούγκι... Ένα βίντεο που πάντα εντυπωσιάζει και δεν παραλείπουμε να το βλέπουμε ξανά και ξανά όσα χρόνια και να περάσουν! (από την ταινία "Οι Σουλιώτες" το απόσπασμα στο Κούγκι) https://www.youtube.com/watch?v=E63TVY5DUIs&t=12s&ab_channel=NikosHelioupolis Η Ιστορία της Επανάστασης μέσα από ζωγραφικούς πίνακες Βρυζάκης, Λύτρας, Ντελακρουά, Scheffer, von Hess, Γκύζης,Θεόφιλος οι ζωγράφοι της επανάστασης. Μαθαίνουμε λίγα πράγματα γι' αυτούς. Τα ερεθίσματα πολλά. Αφήνουμε τα παιδιά να τους παρατηρήσουν και συζητάμε γι' αυτούς. Εστιάζουμε στην απεικόνιση. Ποια ιστορία κρύβεται πίσω από κάθε εικόνα; Αφήνουμε τα παιδιά να δώσουν τη δική τους εξήγηση πριν αναφερθούμε στην πραγματική απεικόνιση. Δίνουν το δικό τους τίτλο πριν ακούσουν τον πραγματικό. Φτιάχνουν τη δική τους ιστορία. Τα παιδιά επιλέγουν έναν πίνακα της αρεσκείας τους και μιλούν γι' αυτόν.Τους παροτρύνουμε: -Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεσαι γι' αυτόν τον πίνακα; - Ποιες μορφές βλέπεις; Τι νομίζεις ότι ετοιμάζονται να κάνουν; - Έχουν όπλα; Τι είδους όπλα; - Τι άλλο παρατηρείς; - Ποια χρώματα κυριαρχούν; - Τι σε εντυπωσίασε σε αυτόν τον πίνακα; - Παρατηρείς κάτι περίεργο, κάτι που δε θα ταίριαζε; - Το θέμα είναι ιστορικό γιατί ζωντανεύει ένα ιστορικό γεγονός. Μπορείς να μαντέψεις ποιο; - Άραγε τι νομίζεις, ο τίτλος έχει σχέση με το θέμα; - Βλέποντας τον πίνακα τι νιώθεις; φόβο; χαρά; ενδιαφέρον; συμπάθεια; Ποια λέξη ταιριάζει σε αυτό που αισθάνεσαι; - Διάλεξε μια λέξη που ταιριάζει στο έργο: εφιάλτης, όνειρο, μαγεία, γούστο, κακοτεχνία, περιπέτεια, συγκίνηση, ταραχή, σκοτάδι...Δίνουμε μια απ' τις λέξεις στα παιδιά να επιλέξουν ή τα αφήνουμε να σκεφτούν ελεύθερα. Σε ομάδες τα παιδιά επιλέγουν έναν πίνακα και τον αναπαραστούν σαν "παγωμένη εικόνα". Φωτογραφίζουμε την παιδική αναπαράσταση και την παραθέτουμε δίπλα στο ζωγραφικό πίνακα. Κάνουμε συγκρίσεις. Αποδίδουν εικαστικά με υλικά της αρεσκείας τους τον πίνακα που τους αρέσει. Τι προηγείται σε κάθε εικόνα, τι ακολουθεί; Τι συναισθήματα μας προκαλεί; Αν μπορούσαμε να γίνουμε κομμάτι κάποιου πίνακα ποιο πρόσωπο θα διαλέγαμε και γιατί; Συζητάμε για την εποχή που σχεδιάστηκαν οι πίνακες. Τα υλικά που χρησιμοποίησαν οι ζωγράφοι, τα χρώματα. Ποιος είναι ο πιο δημοφιλής πίνακας; Τι τους εντυπωσίασε σε αυτόν; Φτιάχνουμε με το σώμα το δικό μας πίνακα εκείνης της εποχής εμπνευσμένοι από όσα έχουμε δει και ακούσει. Δίνουμε τίτλο στον πίνακά μας. Αν θέλουμε το ζωγραφίζουμε. Η Ζωή στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας Μια εικόνα χίλιες λέξεις... Κόκκινη κλωστή δεμένη και ένα τσολιαδάκι ή μια ελληνοπούλα κούκλα μας διηγείται τη ζωή της εκείνη την εποχή. Πώς ζούσε, πως περνούσε τη μέρα της, πώς ντυνόταν, με τι έπαιζε, αν πήγαινε σχολείο, κλπ... Τα παιδιά της θέτουν ερωτήσεις αφού τελειώσει τη διήγησή της και κάνουν διάλογο μαζί της. Με τη σειρά της μας κάνει ερωτήσεις για τη δική μας ζωή και κάνουμε συγκρίσεις "το ΤΟΤΕ και το ΤΩΡΑ στη συζήτηση". Η ήρεμη καθημερινότητα στην Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα Η Άλλη όψη της της Οθωμανικής κυριαρχίας μέσα και έξω από το σαράι και οι Έλληνες που ζούσαν αναγκαστικά κοντά στους Τούρκους αφέντες Χαρέμια Σκλαβοπάζαρα Τρομοκρατία - Χαράτσια Παιδομάζωμα - γενίτσαροι Βασανιστήρια Έλληνες προεστοί και Τούρκοι πασάδες Οι Έλληνες που αγωνίζονται κρυφά "Φεγγαράκι μου λαμπρό φέγγε μου να περπατώ..." Ένα πολύ όμορφο ποίημα προς επεξεργασία. Βέβαια στο νηπιαγωγείο δεν το διαβάζουμε όλο στα παιδιά. Εμείς συνήθως εκμεταλλευόμαστε τις δυο πρώτες στροφές και την τελευταία. Γεμάτες εικόνες και μηνύματα κατάλληλα για τις ηλικίες των παιδιών μας. «Αλάβαστρα» Ιωάννης Πολέμης Απ’ έξω μαυροφόρ’ απελπισιά, πικρής σκλαβιάς χειροπιαστό σκοτάδι και μὲσα στη θολόχτιστη εκκλησιὰ (στην εκκλησιά, που παίρνει κάθε βράδυ την όψη του σχολειού) το φοβισμένο φως του καντηλιού τρεμάμενο τα όνειρα τα αναδεύει και γύρω τα σκλαβόπουλα μαζεύει. Εκεί καταδιωγμένη κατοικεί του σκλάβου η αλυσόδετη πατρίδα· βραχνὰ ο παπὰς ο δάσκαλος εκεί θεριεύει την αποσταμένη ελπίδα με λόγια μαγικά˙ εκεί η ψυχὴ πικρότερο αγρικά τον πόνο της σκλαβιάς, της, εκεί βλέπει τι έχασε, τι έχει, τι της πρέπει. Κι απ’ την εικόνα του Χριστού ψηλά, που εβούβανε τα στόματα των πλάνων και ρίχνει και συντρίβει και κυλά στην άβυσσο τους θρόνους των τυράννων κι απὸ τη σιγαλιά, που δένει στο λαιμὸ πνιγμού θηλειὰ κι απ’ των προγόνων τ’ άφθαρτα βιβλία, που δείχνουν τα πανάρχαια μεγαλεία. Ένας ψαλμός ακούγεται βαθὺς σε μελωδίες ενὸς κόσμου άλλου κι ανατριχιάζει ακούοντας καθείς προφητικὰ τα λόγια του δασκάλου με μια φωνή βαριά: «Μη σκιάζεστε στα σκότη. Η λευτεριά, σα της αυγής το φεγγοβόλο αστέρι, της νύχτας το ξημέρωμα θα φέρει». Άλλη μια ιστορία ξεπηδά μέσα από τους πίνακες εκείνης της εποχής. Το φανταστικό μπλέκεται με το πραγματικό και έτσι ξετυλίγεται η ιστορία του "Κρυφού Σχολειού". Τα πρόσωπα που κυριάρχησαν στον Αγώνα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΟΙ ΦΙΛΙΚΟΙ: ΤΣΑΚΑΛΩΦ - ΞΑΝΘΟΣ - ΣΚΟΥΦΑΣ ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΙΔΕΣ Τα παιδιά επιλέγουν έναν ήρωα, συλλέγουν πληροφορίες και μιλούν γι' αυτόν. Τι ξεχωρίζουν από αυτόν τον ήρωα και γιατί το θαυμάζουν. Τι θα τον ρωτούσαν αν μπορούσαν να τον συναντήσουν. ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΡΗΓΑΣ ΒΕΝΕΣΤΙΝΛΗΣ- ΦΕΡΡΑΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΘΟΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ Μαθαίνουμε να το απαγγέλουμε και να το τραγουδάμε. Το αποδίδουμε κινητικά σα μικρό θεατρικό δρώμενο. Το αποδίδουμε σαν πεζό παραμύθι Παίζουμε με τους στίχους αλλάζοντας τη σειρά λέξεων και προτάσεων για να δούμε αν θα αλλάξει το νόημα. Πχ. "Ως πότε παλικάρια-στις ράχες στα βουνά, μονάχοι σαν λιοντάρια - θα ζούμε στα στενά; Χρησιμοποιούμε καρτέλες. Κάθε στίχος μια καρτέλα. Αρχικά το απαγγέλουμε και τα παιδιά τοποθετούν με τη σειρά κάθε στίχο. στη συνέχεια αλλάζουμε στίχους και το διαβάζουμε κάθε φορά αλλαγμένο προσπαθώντας να βγάλουμε νόημα.Πχ. Ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά;Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή, μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά. Ή Μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά., ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά. Μαθαίνουμε να ξεχωρίζουμε τις παρομοιώσεις, μεταφορές στο ποίημα. Ο Θούριος ολόκληρος Ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά, μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά, να φεύγωμ’ απ’ τον κόσμο, για την πικρή σκλαβιά; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς, τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Τι σ’ ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά; στοχάσου πως σε ψένουν, καθ’ ώραν στην φωτιά. Βεζύρης, δραγουμάνος, αφέντης κι αν σταθείς ο τύραννος αδίκως σε κάμνει να χαθείς. Δουλεύεις όλη ημέρα, σε ό,τι κι αν σε πει, κι αυτός πασχίζει πάλιν, το αίμα σου να πιει. Ο Σούτζος, κι ο Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής Γκίκας και Μαυρογένης, καθρέπτης, είν’ να ιδείς. Ανδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί, σκοτώθηκαν κι αγάδες, με άδικον σπαθί. Κι αμέτρητοι άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί, ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμιά αφορμή. Ελάτε με έναν ζήλον, σε τούτον τον καιρόν, να κάμωμεν τον όρκον, επάνω στον σταυρόν. Συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν να βάλωμεν εις όλα, να δίδουν ορισμόν. Οι νόμοι να ’ ν ’ ο πρώτος, και μόνος οδηγός, και της πατρίδος ένας, να γένει αρχηγός. Γιατί κι η αναρχία, ομοιάζει την σκλαβιά, να ζούμε σαν θηρία, είν’ πιο σκληρή φωτιά. Και τότε με τα χέρια, ψηλά στον ουρανόν ας πούμ’ απ’ την καρδιά μας, ετούτα στον Θεόν. Ω βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομαι σε Σε, στην γνώμην των τυράννων, να μην έλθω ποτέ. Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ, εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ. Εν όσο ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός, για να τους αφανίσω, θε να `ναι σταθερός. Πιστός εις την πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν, αχώριστος για να `μαι, υπό τον στρατηγόν. Κι αν παραβώ τον όρκον, ν’ αστράψ’ ο ουρανός, και να με κατακόψει, να γένω σαν καπνός. Σ’ ανατολή και δύση, και νότον και βοριά, για την πατρίδα όλοι, να `χωμεν μια καρδιά. Στην πίστην του καθ’ ένας, ελεύθερος να ζει, στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί. Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί, Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή, Για την ελευθερίαν, να ζωσωμεν σπαθί, πως είμαστ’ αντρειωμένοι, παντού να ξακουσθεί. Όσοι απ’ την τυραννίαν, πήγαν στην ξενιτιά στον τόπον του καθ’ ένας, ας έλθει τώρα πια. Και όσοι του πολέμου, την τέχνην αγροικούν Εδώ ας τρέξουν όλοι, τυρράνους να νικούν. Η Ρούμελη τους κράζει, μ’ αγκάλες ανοιχτές, τους δίδει βιό και τόπον, αξίες και τιμές. Ως ποτ’ οφικιάλιος, σε ξένους Βασιλείς; έλα να γένεις στύλος, δικής σου της φυλής. Κάλλιο για την πατρίδα, κανένας να χαθεί ή να κρεμάσει φούντα, για ξένον στο σπαθί. Και όσοι προσκυνήσουν, δεν είναι πια εχθροί, αδέλφια μας θα γένουν, ας είναι κι εθνικοί. Μα όσοι θα τολμήσουν, αντίκρυ να σταθούν, εκείνοι και δικοί μας, αν είναι, ας χαθούν. Σουλιώτες και Μανιάτες, λιοντάρια ξακουστά ως πότε στες σπηλιές σας, κοιμάστε σφαλιστά; Μαυροβουνιού καπλάνια, Ολύμπου σταυραητοί, κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήστε μια ψυχή. Ανδρείοι Μακεδόνες, ορμήσετε για μια, και αίμα των τυράννων, ρουφήξτε σαν θεριά. Του Σάββα και Δουνάβου, αδέλφια Χριστιανοί, με τα άρματα στο χέρι, καθ’ ένας ας φανεί, Το αίμα σας ας βράσει, με δίκαιον θυμόν, μικροί μεγάλοι ομώστε, τυράννου τον χαμόν. Λεβέντες αντρειωμένοι, Μαυροθαλασσινοί, ο βάρβαρος ως πότε, θε να σας τυραννεί. Μην καρτερείτε πλέον, ανίκητοι Λαζοί, χωθείτε στο μπογάζι, μ’ εμάς και σεις μαζί. Δελφίνια της θαλάσσης, αζδέρια των νησιών, σαν αστραπή χυθείτε, χτυπάτε τον εχθρόν. Της Κρήτης και της Νύδρας, θαλασσινά πουλιά, καιρός είν’ της πατρίδος, ν’ ακούστε την λαλιά. Κι όσ’ είστε στην αρμάδα, σαν άξια παιδιά, οι νόμοι σας προστάζουν, να βάλετε φωτιά. Με εμάς κι εσείς Μαλτέζοι, γενείτε ένα κορμί, κατά της τυραννίας, ριχθείτε με ορμή. Σας κράζει η Ελλάδα, σας θέλει, σας πονεί, ζητά την συνδρομήν σας, με μητρική φωνή. Τι στέκεις Παζβαντζιόγλου, τόσον εκστατικός; τινάξου στο Μπαλκάνι, φώλιασε σαν αητός. Τους μπούφους και κοράκους, καθόλου μην ψηφάς, με τον ραγιά ενώσου, αν θέλεις να νικάς. Συλήστρα και Μπραίλα, Σμαήλι και Κιλί, Μπενδέρι και Χωτήνι, εσένα προσκαλεί. Στρατεύματα σου στείλε, κι εκείνα προσκυνούν γιατί στην τυραννίαν, να ζήσουν δεν μπορούν. Γκιουρντζή πια μη κοιμάσαι, σηκώσου με ορμήν, τον Προύσια να μοιάσεις, έχεις την αφορμήν. Και συ που στο Χαλέπι, ελεύθερα φρονείς πασιά καιρόν μη χάνεις, στον κάμπον να φανείς. Με τα στρατεύματά σου, ευθύς να σηκωθείς, στης Πόλης τα φερμάνια, ποτέ να μη δοθείς. Του Μισιριού ασλάνια, για πρώτη σας δουλειά, δικόν σας ένα μπέη, κάμετε βασιλιά. Χαράτζι της Αιγύπτου, στην Πόλη ας μη φανεί, για να ψοφήσει ο λύκος, όπου σας τυραννεί. Με μια καρδιά όλοι, μια γνώμη, μια ψυχή, χτυπάτε του τυράννου, την ρίζα να χαθεί. Να ανάψουμε μια φλόγα, σε όλην την Τουρκιά, να τρέξει από την Μπόσνα, και ως την Αραπιά. Ψηλά στα μπαϊράκια, σηκώστε τον σταυρόν, και σαν αστροπελέκια, χτυπάτε τον εχθρόν. Ποτέ μη στοχαστείτε, πως είναι δυνατός, καρδιοχτυπά και τρέμει, σαν τον λαγόν κι αυτός. Τριακόσιοι Γκιρτζιαλήδες, τον έκαμαν να ιδεί, πως δεν μπορεί με τόπια, μπροστά τους να εβγεί. Λοιπόν γιατί αργείτε, τι στέκεστε νεκροί; ξυπνήστε μην είστε ενάντιοι κι εχθροί. Πως οι προπάτορές μας, ορμούσαν σαν θεριά, για την ελευθερία, πηδούσαν στη φωτιά. Έτσι κι ημείς, αδέλφια, ν’ αρπάξουμε για μια τα άρματα, και να βγούμεν απ’ την πικρή σκλαβιά. Να σφάξουμε τους λύκους, που στον ζυγόν βαστούν, και Χριστιανούς και Τούρκους, σκληρά τους τυραννούν. Στεργιάς και του πελάγου, να λάμψει ο σταυρός, και στην δικαιοσύνην, να σκύψει ο εχθρός. Ο κόσμος να γλιτώσει, απ’ αύτην την πληγή, κι ελεύθεροι να ζωμεν, αδέλφια εις την γη. ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ- ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ Τον μαθαίνουμε , τον απαγγέλουμε, τον τραγουδούμε. Συζητάμε για το τι σημαίνει Εθνικός Ύμνος. Έχουν όλες οι χώρες του κόσμου τον δικό τους; Σε ποιεςπεριπτώσεις τον τραγουδάμε ή τον ακούμε; Ακούμε τους εθνικούς ύμνους άλλων κρατών. Για ποιον μιλά-ποιον υμνεί; ο δικός μας; οι άλλοι; Ευκαρία πάλι να συζητήσουμε για τις μεταφορές και τις προσωποποιήσεις στα ποιήματα. Προσπαθούμε να τον αποδώσουμε εικαστικά με ζωγραφική ή μεικτή τεχνική. Ο ΒΡΑΧΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΜΑ ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ Μια μουσική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη γιορτή σας. Εμείς τη χρησιμοποιούμε σαν μουσική υπόκρουση για απαγγελία του ποιήματος, αν και προτιμήσαμε να το μετατρέψουμε σε παραμύθι για να γίνει πιο κατανοητό στα παιδιά. "Κάποτε σε μια ακροθαλασσιά, κάπου, σε κάποια γωνιά της μικρής μας χώρας, έστεκε αγέρωχος, χρόνια αμέτρητα, ένας μεγάλος βράχος..." ΤΑ ΚΛΕΦΤΟΠΟΥΛΑ Ένα ακόμη τραγούδι για πολλαπλές δραστηριότητες. Γλωσσικές, εικαστικές, κινητικές, μουσικοκινητικές κι ένα έναυσμα για να συζητήσετε για τη δημοτική μας παράδοση και τη δημοτική μουσική. Δίνουμε κι ένα έναυσμα για συζήτηση. Αν ήσουν το μικρό κλεφτόπουλο τι θα σε προβλημάτιζε, γιατί θα ήσουν θλιμμένο; Κρατούν ένα καριοφύλι και του μιλούν τι θα του έλεγαν;Οι απαντήσεις θα σας εκπλήξουν... Κινητικά Παιχνίδια: - Τα παιδιά-κλεφτόπουλα μεταφέρουν μηνύματα στους αγωνιστές μέσα από μια διαδρομή με εμπόδια. Σκοπός να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να φτάσουν γρήγορα στον προορισμό τους. Μπορεί να παιχτεί και ανταγωνιστικά σε δυο ομάδες. - Κλέφτες και Οθωμανοί: παίζεται σαν κυνηγητό. Οι Οθωμανοί κυνηγούν τα κλεφτόπουλα που αν αιχμαλωτιστούν οι σύντροφοι προσπαθούν να τους απελευθερώσουν από τη φυλακή. - Στο κρυφό σχολειό: Σαν τυφλόμυγα τα παιδιά ελληνόπουλα προχωρούν ακροπατώντας να πάνε στο κρυφό σχολειό ενώ ένας Τούρκος παραφυλάει όμως με κλειστά τα μάτια για να τα πιάσει πριν φτάσουν στον προορισμό τους. - Κλεφτοπόλεμος: Με εφημερίδες-μπάλες σημαδεύουν και χτυπούν τους αντιπάλους τους. Όποιος χτυπηθεί βγαίνει από το παιχνίδι. Ποιος θα νικήσει στο τέλος; Ορίζουμε χρονικά το παιχνίδι. Πχ. Ξεκινάμε και σταματάμε με το σφύριγμα της νηπιαγωγού. - Φτου Ξελευθερία: Το γνωστό παιχνίδι διαφορετικά. Ένα παιδί "Τούρκος" κυνηγά τα κλεφτόπουλα. Όποιο ακουμπήσει μένει ακίνητο. Για να ελευθερωθεί πρέπει κάποιο "κλεφτόπουλο" να το ακουμπήσει λέγοντας το σύνθημα "Ελευθερία ή Θάνατος" και να το ελευθερώσει πριν προλάβει ο "Τούρκος" να το ακινητοποιήσει κι αυτό. - Συγκεντρώνω τα όπλα: Σχοινί-οχυρό κυκλικό και στη μέση όπλα-μαρκαδόροι ή κονταράκια. Ο Οθωμανός-παιδί φυλάει τα κομμάτια με ένα όπλο-μαντήλι.Οι Έλληνες-παιδιά προσπαθούν να αρπάξουν τα όπλα-μαρκαδόρους. Όποιο παιδί όμως το αγγίξει το μαντήλι- όπλο βγαίνει από το παιχνίδι. Θα καταφέρουν να κλέψουν τα όπλα από τον "Οθωμανό" και να τα πάνε στο λημέρι τους; - Φτιάχνω το λημέρι μου: Τουβλάκια πλαστικά σε δυο χρώματα. Τα παιδιά σε δυο ομάδες σε ορισμένη απόσταση με το σύνθημα- έναρξη τρέχουν να συγκεντρώσουν τα τουβλάκια τους και να φτιάξουν το λημέρι τους. Ποιος θα τα καταφέρει πρώτος; - Μιμητικό παιχνίδι με κονταράκια: Τα παιδιά- κλεφτόπουλα έχουν από ένα κονταράκι- καριοφύλι. Κινούνται με τις εντολές μας.Πχ. Καθαρίζουν το καριοφύλι τους, σημαδεύουν, το κουβαλούν στον ώμο, πάνω από το κεφάλι για να διασχίσουν ένα ποτάμι, στηρίζονται σε αυτό να πηδήσουν ένα εμπόδιο, το χρησιμοποιούν για προσκεφάλι, σέρνονται με αυτό στο χώμα για να μην τους δει ο Οθωμανός, του μιλούν, κλπ. Παίζουμε με τη λέξη"ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ" Έχουμε σκορπισμένα διάφορα γράμματα ανάμεσά τους και τα γράμματα της λέξης που θέλουμε να σχηματίσουμε. Τους λέμε αινίγματα- γρίφους σχετικούς με το θέμα μας. Η απάντηση μας δίνει και το γράμμα που ψάχνουμε- είναι το αρχικό της γράμμα. - Γι' αυτήν αγωνίστηκαν οι Έλληνες το 1821. Ε - λευθερία - Τι έκαναν μεταξύ τους Έλληνες και Οθωμανοί; Π-ολεμούσαν. - Πώς ονομάζουμε όλους αυτούς που πολέμησαν τότε; Α-γωνιστές - Τον λέγανε και Τουρκοφάγο. Ν-ικηταρά - Το μικρό όνομα του Διάκου. Α-θανάσιος - Εκεί έστελναν τις γυναίκες που αιχμαλώτιζαν οι Τούρκοι για να τις πουλήσουν.Σ-κλαβοπάζαρα - Με αυτούς πολέμησαν οι Έλληνες το 1821. Τ-ούρκους - Ήρωας της επανάστασης που το δολοφόνησαν Έλληνες. Α-νδρούτσος - Πολέμησαν γενναία η θυσία τους έμεινε στην ιστορίαπριν παραδοθούν στους Τούρκους. Σ-ουλιώτες - Όλοι αυτοί που πολέμησαν τότε και τους τιμούμε σήμερα. Η-ρωες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ Το σύνθημα- όρκος που έμεινε στην ιστορία.Θυμόμαστε: Κάθε γραμμή-λωρίδα στη σημαία μας κι μια συλλαβή. Παίζουμε με τα γράμματα. Σχηματίζουμε τις λέξεις. Μπερδεύουμε τα γράμματα και ξανά τις σχηματίζουμε. Το κάνουμε και ανταγωνιστικά δυο δυο παιδιά. Ποιος θα τα καταφέρει πρώτος και σωστά; Κινητικό παιχνίδι: κάθε παιδί έχει ένα γράμμα στο στήθος του. Με τη μουσική: 'Όσο παίζει η μουσική τρέχω, παίζω εδώ κι εκεί. Όταν πάψει η μουσική εκτελώ την εντολή: Μπείτε στη σειρά και σχηματίστε το σύνθημα!" Ακονίζουμε το μυαλό μας Ατομικές και ομαδικές "επαναστατικές" κατασκευές: Επιλέγω και ζωγραφίζω τον ήρωα ή την ηρωίδα που με εντυπωσίασε Ο Εθνικός Ύμνος με την εικαστική ματιά των παιδιών Τσολιάδες και βλαχοπούλες,με ζωγραφική, ψαλίδι και γκοφρέ. Το κρυφό σχολειό με ζωγραφική Καδράκια με σκηνές και πρόσωπα από την Ελληνική Επανάσταση " Η Ελευθερία" του Θ.Βρυζάκη, κάπως αλλιώς. Η Λευτεριά θρηνεί τα παιδιά της Αναπαράσταση του ζωγραφικού πίνακα του Γκύζη, "Το κρυφό σχολειό" Το ίδιο θέμα με ελεύθερη απόδοση των παιδιών και της φαντασίας 'Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι" "Αν..." ( Ταξιδεύω στο χρόνο και ζωγραφίζω την απάντηση στην υποθετική πρόταση) "Άνθη παντού πανηγυρίζ' η φύση, η Άνοιξη μοσχοβολεί, στον κόσμο μιαν Ελλάδα θ' απαντήσεις,να ΄χει την Άνοιξη διπλή"

Για την 25η Μαρτίου ακολουθούν 10 ποιήματα με έμφαση σε μερικούς από τους βασικότερους ήρωες του 1821. Τα υπόλοιπα ποιήματα του ιστολογίου για την 25η Μαρτίου, θα βρείτε ΕΔΩ. Τον Μάρτη του 1821 ξεκίνησαν οι σκλαβωμένοι Έλληνες αγώνα σκληρό. Να διώξουν ήθελαν με όλη τους την καρδιά τον τουρκικό ζυγό. Στην Πάτρα ύψωσαν της Λευτεριάς τη Σημαία, με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον γενναίο και φωτισμένο ιερέα. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ Στην Αλαμάνα πάλεψα, στη Στερεά Ελλάδα, και τη ζωή μου έδωσα για τη μητέρα Ελλάδα. Τον φοβερό Ομέρ Βρυώνη δεν φοβήθηκα, δε δίστασα λεπτό, κι αιχμάλωτος σαν πιάστηκα, με τόλμη και ανδρεία θυσιάστηκα. Αθανάσιος Διάκος το όνομά μου, αθάνατο για πάντα θα μένει, για να θυμίζει σε όλους μας, πως ο γενναίος Έλληνας ξέρει γενναία και να πεθαίνει. ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος είμαι εγώ, που κάστρο ύψωσα της λευτεριάς στο Χάνι της Γραβιάς. Τον ηρωικό θάνατο του Διάκου θέλησα να εκδικηθώ και με τον Ομέρ Βρυώνη δε δίστασα να αναμετρηθώ. Με τους άνδρες μου μαζί πολεμήσαμε γενναία και νικητήρια υψώσαμε ελληνική σημαία. ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ Περήφανη κι αγέρωχη, είμαι εγώ των Σπετσών η αρχόντισσα. Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα το όνομά μου άξια καπετάνισσα, ξακουστή για την παλικαριά μου. Με τα γενναία παλικάρια μου, στις θάλασσες ορμάω, για της πατρίδας μας την λευτεριά ξέρω να πολεμάω. Μπρος στο τιμόνι στέκω ορθή και οδηγίες δίνω, εμπόδιο στο δρόμο μου να σταθεί, κανέναν δεν αφήνω. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ Καπεταναίος ξακουστός, Κανάρης το όνομά μου, τρόμος και φόβος των εχθρών είν' τα πυρπολικά μου. Κι όταν καράβι εχθρικό με εμένα θα τα βάλει, μπουρλότο βάζω ευθύς εγώ και μια φωτιά μεγάλη. ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΑΟΥΛΗΣ Καραβοκύρης τολμηρός, της Ύδρας το καμάρι, Ανδρέας Μιαούλης είν'το όνομά μου, γνωστός για την εξυπνάδα μα και για την λεβεντιά μου Με τα ηρωικά μου παλικάρια, στον Γέροντα πολεμήσαμε και τον εχθρό νίκησαμε. Σε σπετσιώτικα, υδραίικα και ψαριανά καράβια, παλέψαμε όλοι μαζί με μια ψυχή με μια φωνή και τα πυρπολικά εδώσαν στον εχθρό χαριστική βολή. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Νομίζετε τυχαία με ονόμασαν Γέρο του Μοριά; Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είμαι εγώ, ήρωας μεγάλος και τρανός, που γενναία επολέμησα για την ελευτεριά. Του αγώνα αρχιστράτηγος στο Βαλτέτσι, στα Δερβενάκια και στην Τριπολιτσά. Καβάλα πάνω στ'άλογο, ολημερίς με τόλμη πολεμάω, το όνειρο τη ελευτεριάς ποτέ μου δεν ξεχνάω. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ Της Στερεάς Ελλάδας στραγηγός, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης είμαι εγώ, σπουδαίος και γνωστός οπλαρχηγός. Τον Κιουταχή πολέμησα με τα πρωτοπαλίκαρά μου, σε κάθε γωνιά της Ρούμελης ξακουστό είναι τ'όνομά μου. Μπροστά σε κάθε μάχη χωρίς δισταγμό, αφηφώντας την αρρώστια μα και τον πυρετό. Κι όταν σφαίρα με βρήκε στην καρδιά, συμβουλή σε όλους έδωσα σημαντική, να παλέψουν για την λευτεριά μονιασμένοι, αγαπημένοι και ενωμένοι σαν μια γροθιά. ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ Ιερέας και αγωνιστής της Πελοποννήσου μαχητής. Ο Παπαφλέσσας είμαι εγώ, που ηρωικά σε κάθε μάχη πολέμησα χωρίς φόβο και χωρίς δισταγμό. Μπροστά εγώ και στο Μανιάκι τόλμησα εμπόδιο να σταθώ, στου Ιμπραήμ τον αμέτρητο και δυνατό στρατό κι ας το ήξερα πολύ καλά πως σφοδρά θα νικηθώ. ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Οργάνωση σημαντική για την ελευθερία, την ξέρετε θαρρώ όλοι σας τη Φιλική Εταιρεία, Με τρία μέλη στην αρχή, Ξάνθο, Σκουφά, Τσακάλωφ, που πίστης όρκο έδωσαν βαρύ για την ελευθερία. Για της Ελλάδας μας την επανάσταση παλέψανε οι Φιλικοί, σαν ένα σώμα, μια ψυχή, και από τρεις έγιναν χίλιοι και ακόμα πιο πολλοί.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ Ο Πίνακας του εποπτικού υλικού της τάξης γεμίζει από μορφές ηρώων, πολεμικές συρράξεις σε στεριά και θάλασσα, εικόνες μιας άλλης εποχής πολύ μακρινής...Ανεβαίνουμε στη χρονομηχανή μας και ταξιδεύουμε κάποιους αιώνες πριν τότε που ένας νεαρός εικοσιενός χρονών, ο σουλτάνος Μωάμεθ ο Πορθητής, παίρνει την Πόλη. Και η ιστορία αρχίζει κάπως έτσι σαν παραμύθι http://eclass31.weebly.com/25eta-mualpharhotau943omicronupsilon.html#.Vt80cPmLTcs Στον παραπάνω σύνδεσμο μπορείτε να βρείτε ένα πολύ ενδιαφέρον βιντεάκι με τα γεγονότα από την άλωση μέχρι την επανάσταση και να το συζητήσετε στην τάξη. Επίσης ένα ενδιαφέρον βίντεο με απλή αφήγηση και όμορφες εικόνες που παρακολουθήσαμε με τα παιδιά και πραγματικά τους κίνησε το ενδιαφέρον για να συλλέξουν πληροφορίες και εικόνες για επεξεργασία στην τάξη βρήκαμε .ΕΔΩ . Με αφόρμηση αυτό το βίντεο μιλήσαμε για, ακούσαμε, τραγουδήσαμε απόσπασμα από τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους" του Δ. Σολωμού. Και φυσικά ακολούθησαν θεατρικά δρώμενα αυτοσχέδια από τα παιδιά. Οι Σουλιώτες, ο κλεφτοπόλεμος, οι κακουχίες, με αποκορύφωμα τη θυσία: Ζάλογγο και Κούγκι... Ένα βίντεο που πάντα εντυπωσιάζει και δεν παραλείπουμε να το βλέπουμε ξανά και ξανά όσα χρόνια και να περάσουν! Η Ιστορία της Επανάστασης μέσα από ζωγραφικούς πίνακες Βρυζάκης, Λύτρας, Ντελακρουά, Scheffer, von Hess, Γκύζης,Θεόφιλος οι ζωγράφοι της επανάστασης. Μαθαίνουμε λίγα πράγματα γι' αυτούς. Τα ερεθίσματα πολλά. Αφήνουμε τα παιδιά να τους παρατηρήσουν και συζητάμε γι' αυτούς. Εστιάζουμε στην απεικόνιση. Ποια ιστορία κρύβεται πίσω από κάθε εικόνα; Αφήνουμε τα παιδιά να δώσουν τη δική τους εξήγηση πριν αναφερθούμε στην πραγματική απεικόνιση. Δίνουν το δικό τους τίτλο πριν ακούσουν τον πραγματικό. Φτιάχνουν τη δική τους ιστορία. Τα παιδιά επιλέγουν έναν πίνακα της αρεσκείας τους και μιλούν γι' αυτόν.Τους παροτρύνουμε: -Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεσαι γι' αυτόν τον πίνακα; - Ποιες μορφές βλέπεις; Τι νομίζεις ότι ετοιμάζονται να κάνουν; - Έχουν όπλα; Τι είδους όπλα; - Τι άλλο παρατηρείς; - Ποια χρώματα κυριαρχούν; - Τι σε εντυπωσίασε σε αυτόν τον πίνακα; - Παρατηρείς κάτι περίεργο, κάτι που δε θα ταίριαζε; - Το θέμα είναι ιστορικό γιατί ζωντανεύει ένα ιστορικό γεγονός. Μπορείς να μαντέψεις ποιο; - Άραγε τι νομίζεις, ο τίτλος έχει σχέση με το θέμα; - Βλέποντας τον πίνακα τι νιώθεις; φόβο; χαρά; ενδιαφέρον; συμπάθεια; Ποια λέξη ταιριάζει σε αυτό που αισθάνεσαι; - Διάλεξε μια λέξη που ταιριάζει στο έργο: εφιάλτης, όνειρο, μαγεία, γούστο, κακοτεχνία, περιπέτεια, συγκίνηση, ταραχή, σκοτάδι...Δίνουμε μια απ' τις λέξεις στα παιδιά να επιλέξουν ή τα αφήνουμε να σκεφτούν ελεύθερα. Σε ομάδες τα παιδιά επιλέγουν έναν πίνακα και τον αναπαραστούν σαν "παγωμένη εικόνα". Φωτογραφίζουμε την παιδική αναπαράσταση και την παραθέτουμε δίπλα στο ζωγραφικό πίνακα. Κάνουμε συγκρίσεις. Αποδίδουν εικαστικά με υλικά της αρεσκείας τους τον πίνακα που τους αρέσει. Τι προηγείται σε κάθε εικόνα, τι ακολουθεί; Τι συναισθήματα μας προκαλεί; Αν μπορούσαμε να γίνουμε κομμάτι κάποιου πίνακα ποιο πρόσωπο θα διαλέγαμε και γιατί; Συζητάμε για την εποχή που σχεδιάστηκαν οι πίνακες. Τα υλικά που χρησιμοποίησαν οι ζωγράφοι, τα χρώματα. Ποιος είναι ο πιο δημοφιλής πίνακας; Τι τους εντυπωσίασε σε αυτόν; Φτιάχνουμε με το σώμα το δικό μας πίνακα εκείνης της εποχής εμπνευσμένοι από όσα έχουμε δει και ακούσει. Δίνουμε τίτλο στον πίνακά μας. Αν θέλουμε το ζωγραφίζουμε. Η Ζωή στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας Μια εικόνα χίλιες λέξεις... Κόκκινη κλωστή δεμένη και ένα τσολιαδάκι ή μια ελληνοπούλα κούκλα μας διηγείται τη ζωή της εκείνη την εποχή. Πώς ζούσε, πως περνούσε τη μέρα της, πώς ντυνόταν, με τι έπαιζε, αν πήγαινε σχολείο, κλπ... Τα παιδιά της θέτουν ερωτήσεις αφού τελειώσει τη διήγησή της και κάνουν διάλογο μαζί της. Με τη σειρά της μας κάνει ερωτήσεις για τη δική μας ζωή και κάνουμε συγκρίσεις "το ΤΟΤΕ και το ΤΩΡΑ στη συζήτηση". Η ήρεμη καθημερινότητα στην Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα Η Άλλη όψη της της Οθωμανικής κυριαρχίας μέσα και έξω από το σαράι και οι Έλληνες που ζούσαν αναγκαστικά κοντά στους Τούρκους αφέντες Χαρέμια Σκλαβοπάζαρα Τρομοκρατία - Χαράτσια Παιδομάζωμα - γενίτσαροι Βασανιστήρια Έλληνες προεστοί και Τούρκοι πασάδες Οι Έλληνες που αγωνίζονται κρυφά "Φεγγαράκι μου λαμπρό φέγγε μου να περπατώ..." Ένα πολύ όμορφο ποίημα προς επεξεργασία. Βέβαια στο νηπιαγωγείο δεν το διαβάζουμε όλο στα παιδιά. Εμείς συνήθως εκμεταλλευόμαστε τις δυο πρώτες στροφές και την τελευταία. Γεμάτες εικόνες και μηνύματα κατάλληλα για τις ηλικίες των παιδιών μας. «Αλάβαστρα» Ιωάννης Πολέμης Απ’ έξω μαυροφόρ’ απελπισιά, πικρής σκλαβιάς χειροπιαστό σκοτάδι και μὲσα στη θολόχτιστη εκκλησιὰ (στην εκκλησιά, που παίρνει κάθε βράδυ την όψη του σχολειού) το φοβισμένο φως του καντηλιού τρεμάμενο τα όνειρα τα αναδεύει και γύρω τα σκλαβόπουλα μαζεύει. Εκεί καταδιωγμένη κατοικεί του σκλάβου η αλυσόδετη πατρίδα· βραχνὰ ο παπὰς ο δάσκαλος εκεί θεριεύει την αποσταμένη ελπίδα με λόγια μαγικά˙ εκεί η ψυχὴ πικρότερο αγρικά τον πόνο της σκλαβιάς, της, εκεί βλέπει τι έχασε, τι έχει, τι της πρέπει. Κι απ’ την εικόνα του Χριστού ψηλά, που εβούβανε τα στόματα των πλάνων και ρίχνει και συντρίβει και κυλά στην άβυσσο τους θρόνους των τυράννων κι απὸ τη σιγαλιά, που δένει στο λαιμὸ πνιγμού θηλειὰ κι απ’ των προγόνων τ’ άφθαρτα βιβλία, που δείχνουν τα πανάρχαια μεγαλεία. Ένας ψαλμός ακούγεται βαθὺς σε μελωδίες ενὸς κόσμου άλλου κι ανατριχιάζει ακούοντας καθείς προφητικὰ τα λόγια του δασκάλου με μια φωνή βαριά: «Μη σκιάζεστε στα σκότη. Η λευτεριά, σα της αυγής το φεγγοβόλο αστέρι, της νύχτας το ξημέρωμα θα φέρει». Άλλη μια ιστορία ξεπηδά μέσα από τους πίνακες εκείνης της εποχής. Το φανταστικό μπλέκεται με το πραγματικό και έτσι ξετυλίγεται η ιστορία του "Κρυφού Σχολειού". Τα πρόσωπα που κυριάρχησαν στον Αγώνα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ΟΙ ΦΙΛΙΚΟΙ: ΤΣΑΚΑΛΩΦ - ΞΑΝΘΟΣ - ΣΚΟΥΦΑΣ ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΙΔΕΣ Τα παιδιά επιλέγουν έναν ήρωα, συλλέγουν πληροφορίες και μιλούν γι' αυτόν. Τι ξεχωρίζουν από αυτόν τον ήρωα και γιατί το θαυμάζουν. Τι θα τον ρωτούσαν αν μπορούσαν να τον συναντήσουν. ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΡΗΓΑΣ ΒΕΝΕΣΤΙΝΛΗΣ- ΦΕΡΡΑΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΘΟΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ Μαθαίνουμε να το απαγγέλουμε και να το τραγουδάμε. Το αποδίδουμε κινητικά σα μικρό θεατρικό δρώμενο. Το αποδίδουμε σαν πεζό παραμύθι Παίζουμε με τους στίχους αλλάζοντας τη σειρά λέξεων και προτάσεων για να δούμε αν θα αλλάξει το νόημα. Πχ. "Ως πότε παλικάρια-στις ράχες στα βουνά, μονάχοι σαν λιοντάρια - θα ζούμε στα στενά; Χρησιμοποιούμε καρτέλες. Κάθε στίχος μια καρτέλα. Αρχικά το απαγγέλουμε και τα παιδιά τοποθετούν με τη σειρά κάθε στίχο. στη συνέχεια αλλάζουμε στίχους και το διαβάζουμε κάθε φορά αλλαγμένο προσπαθώντας να βγάλουμε νόημα.Πχ. Ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά;Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή, μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά. Ή Μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά., ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά. Μαθαίνουμε να ξεχωρίζουμε τις παρομοιώσεις, μεταφορές στο ποίημα. Ο Θούριος ολόκληρος Ως πότε παλληκάρια, θα ζούμε στα στενά, μονάχοι σαν λιοντάρια, στες ράχες στα βουνά; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά, να φεύγωμ’ απ’ τον κόσμο, για την πικρή σκλαβιά; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς, τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς; Κάλλιο είναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους, σκλαβιά και φυλακή. Τι σ’ ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά; στοχάσου πως σε ψένουν, καθ’ ώραν στην φωτιά. Βεζύρης, δραγουμάνος, αφέντης κι αν σταθείς ο τύραννος αδίκως σε κάμνει να χαθείς. Δουλεύεις όλη ημέρα, σε ό,τι κι αν σε πει, κι αυτός πασχίζει πάλιν, το αίμα σου να πιει. Ο Σούτζος, κι ο Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής Γκίκας και Μαυρογένης, καθρέπτης, είν’ να ιδείς. Ανδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί, σκοτώθηκαν κι αγάδες, με άδικον σπαθί. Κι αμέτρητοι άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί, ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμιά αφορμή. Ελάτε με έναν ζήλον, σε τούτον τον καιρόν, να κάμωμεν τον όρκον, επάνω στον σταυρόν. Συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν να βάλωμεν εις όλα, να δίδουν ορισμόν. Οι νόμοι να ’ ν ’ ο πρώτος, και μόνος οδηγός, και της πατρίδος ένας, να γένει αρχηγός. Γιατί κι η αναρχία, ομοιάζει την σκλαβιά, να ζούμε σαν θηρία, είν’ πιο σκληρή φωτιά. Και τότε με τα χέρια, ψηλά στον ουρανόν ας πούμ’ απ’ την καρδιά μας, ετούτα στον Θεόν. Ω βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομαι σε Σε, στην γνώμην των τυράννων, να μην έλθω ποτέ. Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ, εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ. Εν όσο ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός, για να τους αφανίσω, θε να `ναι σταθερός. Πιστός εις την πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν, αχώριστος για να `μαι, υπό τον στρατηγόν. Κι αν παραβώ τον όρκον, ν’ αστράψ’ ο ουρανός, και να με κατακόψει, να γένω σαν καπνός. Σ’ ανατολή και δύση, και νότον και βοριά, για την πατρίδα όλοι, να `χωμεν μια καρδιά. Στην πίστην του καθ’ ένας, ελεύθερος να ζει, στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί. Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί, Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή, Για την ελευθερίαν, να ζωσωμεν σπαθί, πως είμαστ’ αντρειωμένοι, παντού να ξακουσθεί. Όσοι απ’ την τυραννίαν, πήγαν στην ξενιτιά στον τόπον του καθ’ ένας, ας έλθει τώρα πια. Και όσοι του πολέμου, την τέχνην αγροικούν Εδώ ας τρέξουν όλοι, τυρράνους να νικούν. Η Ρούμελη τους κράζει, μ’ αγκάλες ανοιχτές, τους δίδει βιό και τόπον, αξίες και τιμές. Ως ποτ’ οφικιάλιος, σε ξένους Βασιλείς; έλα να γένεις στύλος, δικής σου της φυλής. Κάλλιο για την πατρίδα, κανένας να χαθεί ή να κρεμάσει φούντα, για ξένον στο σπαθί. Και όσοι προσκυνήσουν, δεν είναι πια εχθροί, αδέλφια μας θα γένουν, ας είναι κι εθνικοί. Μα όσοι θα τολμήσουν, αντίκρυ να σταθούν, εκείνοι και δικοί μας, αν είναι, ας χαθούν. Σουλιώτες και Μανιάτες, λιοντάρια ξακουστά ως πότε στες σπηλιές σας, κοιμάστε σφαλιστά; Μαυροβουνιού καπλάνια, Ολύμπου σταυραητοί, κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήστε μια ψυχή. Ανδρείοι Μακεδόνες, ορμήσετε για μια, και αίμα των τυράννων, ρουφήξτε σαν θεριά. Του Σάββα και Δουνάβου, αδέλφια Χριστιανοί, με τα άρματα στο χέρι, καθ’ ένας ας φανεί, Το αίμα σας ας βράσει, με δίκαιον θυμόν, μικροί μεγάλοι ομώστε, τυράννου τον χαμόν. Λεβέντες αντρειωμένοι, Μαυροθαλασσινοί, ο βάρβαρος ως πότε, θε να σας τυραννεί. Μην καρτερείτε πλέον, ανίκητοι Λαζοί, χωθείτε στο μπογάζι, μ’ εμάς και σεις μαζί. Δελφίνια της θαλάσσης, αζδέρια των νησιών, σαν αστραπή χυθείτε, χτυπάτε τον εχθρόν. Της Κρήτης και της Νύδρας, θαλασσινά πουλιά, καιρός είν’ της πατρίδος, ν’ ακούστε την λαλιά. Κι όσ’ είστε στην αρμάδα, σαν άξια παιδιά, οι νόμοι σας προστάζουν, να βάλετε φωτιά. Με εμάς κι εσείς Μαλτέζοι, γενείτε ένα κορμί, κατά της τυραννίας, ριχθείτε με ορμή. Σας κράζει η Ελλάδα, σας θέλει, σας πονεί, ζητά την συνδρομήν σας, με μητρική φωνή. Τι στέκεις Παζβαντζιόγλου, τόσον εκστατικός; τινάξου στο Μπαλκάνι, φώλιασε σαν αητός. Τους μπούφους και κοράκους, καθόλου μην ψηφάς, με τον ραγιά ενώσου, αν θέλεις να νικάς. Συλήστρα και Μπραίλα, Σμαήλι και Κιλί, Μπενδέρι και Χωτήνι, εσένα προσκαλεί. Στρατεύματα σου στείλε, κι εκείνα προσκυνούν γιατί στην τυραννίαν, να ζήσουν δεν μπορούν. Γκιουρντζή πια μη κοιμάσαι, σηκώσου με ορμήν, τον Προύσια να μοιάσεις, έχεις την αφορμήν. Και συ που στο Χαλέπι, ελεύθερα φρονείς πασιά καιρόν μη χάνεις, στον κάμπον να φανείς. Με τα στρατεύματά σου, ευθύς να σηκωθείς, στης Πόλης τα φερμάνια, ποτέ να μη δοθείς. Του Μισιριού ασλάνια, για πρώτη σας δουλειά, δικόν σας ένα μπέη, κάμετε βασιλιά. Χαράτζι της Αιγύπτου, στην Πόλη ας μη φανεί, για να ψοφήσει ο λύκος, όπου σας τυραννεί. Με μια καρδιά όλοι, μια γνώμη, μια ψυχή, χτυπάτε του τυράννου, την ρίζα να χαθεί. Να ανάψουμε μια φλόγα, σε όλην την Τουρκιά, να τρέξει από την Μπόσνα, και ως την Αραπιά. Ψηλά στα μπαϊράκια, σηκώστε τον σταυρόν, και σαν αστροπελέκια, χτυπάτε τον εχθρόν. Ποτέ μη στοχαστείτε, πως είναι δυνατός, καρδιοχτυπά και τρέμει, σαν τον λαγόν κι αυτός. Τριακόσιοι Γκιρτζιαλήδες, τον έκαμαν να ιδεί, πως δεν μπορεί με τόπια, μπροστά τους να εβγεί. Λοιπόν γιατί αργείτε, τι στέκεστε νεκροί; ξυπνήστε μην είστε ενάντιοι κι εχθροί. Πως οι προπάτορές μας, ορμούσαν σαν θεριά, για την ελευθερία, πηδούσαν στη φωτιά. Έτσι κι ημείς, αδέλφια, ν’ αρπάξουμε για μια τα άρματα, και να βγούμεν απ’ την πικρή σκλαβιά. Να σφάξουμε τους λύκους, που στον ζυγόν βαστούν, και Χριστιανούς και Τούρκους, σκληρά τους τυραννούν. Στεργιάς και του πελάγου, να λάμψει ο σταυρός, και στην δικαιοσύνην, να σκύψει ο εχθρός. Ο κόσμος να γλιτώσει, απ’ αύτην την πληγή, κι ελεύθεροι να ζωμεν, αδέλφια εις την γη. ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ- ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ Τον μαθαίνουμε , τον απαγγέλουμε, τον τραγουδούμε. Συζητάμε για το τι σημαίνει Εθνικός Ύμνος. Έχουν όλες οι χώρες του κόσμου τον δικό τους; Σε ποιεςπεριπτώσεις τον τραγουδάμε ή τον ακούμε; Ακούμε τους εθνικούς ύμνους άλλων κρατών. Για ποιον μιλά-ποιον υμνεί; ο δικός μας; οι άλλοι; Ευκαρία πάλι να συζητήσουμε για τις μεταφορές και τις προσωποποιήσεις στα ποιήματα. Προσπαθούμε να τον αποδώσουμε εικαστικά με ζωγραφική ή μεικτή τεχνική. Ο ΒΡΑΧΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΜΑ ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ Μια μουσική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη γιορτή σας. Εμείς τη χρησιμοποιούμε σαν μουσική υπόκρουση για απαγγελία του ποιήματος, αν και προτιμήσαμε να το μετατρέψουμε σε παραμύθι για να γίνει πιο κατανοητό στα παιδιά. "Κάποτε σε μια ακροθαλασσιά, κάπου, σε κάποια γωνιά της μικρής μας χώρας, έστεκε αγέρωχος, χρόνια αμέτρητα, ένας μεγάλος βράχος..." ΤΑ ΚΛΕΦΤΟΠΟΥΛΑ Ένα ακόμη τραγούδι για πολλαπλές δραστηριότητες. Γλωσσικές, εικαστικές, κινητικές, μουσικοκινητικές κι ένα έναυσμα για να συζητήσετε για τη δημοτική μας παράδοση και τη δημοτική μουσική. Δίνουμε κι ένα έναυσμα για συζήτηση. Αν ήσουν το μικρό κλεφτόπουλο τι θα σε προβλημάτιζε, γιατί θα ήσουν θλιμμένο; Κρατούν ένα καριοφύλι και του μιλούν τι θα του έλεγαν;Οι απαντήσεις θα σας εκπλήξουν... Κινητικά Παιχνίδια: - Τα παιδιά-κλεφτόπουλα μεταφέρουν μηνύματα στους αγωνιστές μέσα από μια διαδρομή με εμπόδια. Σκοπός να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να φτάσουν γρήγορα στον προορισμό τους. Μπορεί να παιχτεί και ανταγωνιστικά σε δυο ομάδες. - Κλέφτες και Οθωμανοί: παίζεται σαν κυνηγητό. Οι Οθωμανοί κυνηγούν τα κλεφτόπουλα που αν αιχμαλωτιστούν οι σύντροφοι προσπαθούν να τους απελευθερώσουν από τη φυλακή. - Στο κρυφό σχολειό: Σαν τυφλόμυγα τα παιδιά ελληνόπουλα προχωρούν ακροπατώντας να πάνε στο κρυφό σχολειό ενώ ένας Τούρκος παραφυλάει όμως με κλειστά τα μάτια για να τα πιάσει πριν φτάσουν στον προορισμό τους. - Κλεφτοπόλεμος: Με εφημερίδες-μπάλες σημαδεύουν και χτυπούν τους αντιπάλους τους. Όποιος χτυπηθεί βγαίνει από το παιχνίδι. Ποιος θα νικήσει στο τέλος; Ορίζουμε χρονικά το παιχνίδι. Πχ. Ξεκινάμε και σταματάμε με το σφύριγμα της νηπιαγωγού. - Φτου Ξελευθερία: Το γνωστό παιχνίδι διαφορετικά. Ένα παιδί "Τούρκος" κυνηγά τα κλεφτόπουλα. Όποιο ακουμπήσει μένει ακίνητο. Για να ελευθερωθεί πρέπει κάποιο "κλεφτόπουλο" να το ακουμπήσει λέγοντας το σύνθημα "Ελευθερία ή Θάνατος" και να το ελευθερώσει πριν προλάβει ο "Τούρκος" να το ακινητοποιήσει κι αυτό. - Συγκεντρώνω τα όπλα: Σχοινί-οχυρό κυκλικό και στη μέση όπλα-μαρκαδόροι ή κονταράκια. Ο Οθωμανός-παιδί φυλάει τα κομμάτια με ένα όπλο-μαντήλι.Οι Έλληνες-παιδιά προσπαθούν να αρπάξουν τα όπλα-μαρκαδόρους. Όποιο παιδί όμως το αγγίξει το μαντήλι- όπλο βγαίνει από το παιχνίδι. Θα καταφέρουν να κλέψουν τα όπλα από τον "Οθωμανό" και να τα πάνε στο λημέρι τους; - Φτιάχνω το λημέρι μου: Τουβλάκια πλαστικά σε δυο χρώματα. Τα παιδιά σε δυο ομάδες σε ορισμένη απόσταση με το σύνθημα- έναρξη τρέχουν να συγκεντρώσουν τα τουβλάκια τους και να φτιάξουν το λημέρι τους. Ποιος θα τα καταφέρει πρώτος; - Μιμητικό παιχνίδι με κονταράκια: Τα παιδιά- κλεφτόπουλα έχουν από ένα κονταράκι- καριοφύλι. Κινούνται με τις εντολές μας.Πχ. Καθαρίζουν το καριοφύλι τους, σημαδεύουν, το κουβαλούν στον ώμο, πάνω από το κεφάλι για να διασχίσουν ένα ποτάμι, στηρίζονται σε αυτό να πηδήσουν ένα εμπόδιο, το χρησιμοποιούν για προσκεφάλι, σέρνονται με αυτό στο χώμα για να μην τους δει ο Οθωμανός, του μιλούν, κλπ. Παίζουμε με τη λέξη"ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ" Έχουμε σκορπισμένα διάφορα γράμματα ανάμεσά τους και τα γράμματα της λέξης που θέλουμε να σχηματίσουμε. Τους λέμε αινίγματα- γρίφους σχετικούς με το θέμα μας. Η απάντηση μας δίνει και το γράμμα που ψάχνουμε- είναι το αρχικό της γράμμα. - Γι' αυτήν αγωνίστηκαν οι Έλληνες το 1821. Ε - λευθερία - Τι έκαναν μεταξύ τους Έλληνες και Οθωμανοί; Π-ολεμούσαν. - Πώς ονομάζουμε όλους αυτούς που πολέμησαν τότε; Α-γωνιστές - Τον λέγανε και Τουρκοφάγο. Ν-ικηταρά - Το μικρό όνομα του Διάκου. Α-θανάσιος - Εκεί έστελναν τις γυναίκες που αιχμαλώτιζαν οι Τούρκοι για να τις πουλήσουν.Σ-κλαβοπάζαρα - Με αυτούς πολέμησαν οι Έλληνες το 1821. Τ-ούρκους - Ήρωας της επανάστασης που το δολοφόνησαν Έλληνες. Α-νδρούτσος - Πολέμησαν γενναία η θυσία τους έμεινε στην ιστορίαπριν παραδοθούν στους Τούρκους. Σ-ουλιώτες - Όλοι αυτοί που πολέμησαν τότε και τους τιμούμε σήμερα. Η-ρωες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ Το σύνθημα- όρκος που έμεινε στην ιστορία.Θυμόμαστε: Κάθε γραμμή-λωρίδα στη σημαία μας κι μια συλλαβή. Παίζουμε με τα γράμματα. Σχηματίζουμε τις λέξεις. Μπερδεύουμε τα γράμματα και ξανά τις σχηματίζουμε. Το κάνουμε και ανταγωνιστικά δυο δυο παιδιά. Ποιος θα τα καταφέρει πρώτος και σωστά; Κινητικό παιχνίδι: κάθε παιδί έχει ένα γράμμα στο στήθος του. Με τη μουσική: 'Όσο παίζει η μουσική τρέχω, παίζω εδώ κι εκεί. Όταν πάψει η μουσική εκτελώ την εντολή: Μπείτε στη σειρά και σχηματίστε το σύνθημα!" Ακονίζουμε το μυαλό μας Ατομικές και ομαδικές "επαναστατικές" κατασκευές: Επιλέγω και ζωγραφίζω τον ήρωα ή την ηρωίδα που με εντυπωσίασε Ο Εθνικός Ύμνος με την εικαστική ματιά των παιδιών Τσολιάδες και βλαχοπούλες,με ζωγραφική, ψαλίδι και γκοφρέ. Το κρυφό σχολειό με ζωγραφική Καδράκια με σκηνές και πρόσωπα από την Ελληνική Επανάσταση " Η Ελευθερία" του Θ.Βρυζάκη, κάπως αλλιώς. Η Λευτεριά θρηνεί τα παιδιά της Αναπαράσταση του ζωγραφικού πίνακα του Γκύζη, "Το κρυφό σχολειό" Το ίδιο θέμα με ελεύθερη απόδοση των παιδιών και της φαντασίας 'Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι" "Αν..." ( Ταξιδεύω στο χρόνο και ζωγραφίζω την απάντηση στην υποθετική πρόταση) "Άνθη παντού πανηγυρίζ' η φύση, η Άνοιξη μοσχοβολεί, στον κόσμο μιαν Ελλάδα θ' απαντήσεις,να ΄χει την Άνοιξη διπλή"

Συνεχίζουμε μιλώντας για την διπλή γιορτή και τώρα μιλάμε για την Ελληνική επανάσταση του 1821. Αφού τους είπα κάποια πράγματα για την Ελλη...